տաք

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [tɑkʰ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ տաք

վանկեր՝ տաք 

Ստուգաբանություն

Տապ բառի հոգնակի ձևից։

Ածական

1. տաքություն սփռող, տարածող, արտասփռող ◆ Հարավի տաք արև։
2. ջերմությունը, տաքությունը սովորականից ավելի ◆ Ինքը տաք է, ոտքերն այրվում են։ (Ակսել Բակունց)
3. քրտից պատսպարված, պաշտպանված ◆ Մժղուկները մտան եղեգների տաք տեղը։ Հովհաննես Թումանյան
4. տաքացրած, ոչ ցուրտ ◆ տաք սենյակ
5. տաքացնող, ցրտից պատսպարող ◆ տաք վերմակ, վերարկու, հագուստ
6. իր մեջ ջերմություն պահող, պահպանող, կրակը պահող ◆ տաք մոխիր
7. կրակի վրա տաքացրած, եռացրած ◆ տաք թեյ, կաթ կերակուր
8. որտեղ կամ երբ օդը բավականաչափ բարձր ջերմություն է ունեում, ոչ ցուրտ ◆ տաք երկրներ, եղանակ
9. շոգ, ջերմության բարձր աստիճան ունեցող ◆ Ամառվա տաք օրերն էին։
10. չսառած, սովորական, իրեն հատուկ ջերմությունը պահած, ոչ սառը ◆ տաք մարմին, արյուն
11. շուտ բռնկվող, ոքևորվող, հեշտությամբ բորբոքվող, թունդ ելնող ◆ տաք մարդ, խառնվածք, բնավորություն (փխբ․)
12. հաճելի զգացում առաջացնող, ջերմությամբ համակող, պարուրող, ջերմ ◆ տաք համբույր (փխբ․)
13. սիրալիր, ջերմ, հարազատ, սրտաբաց, մտերմիկ ◆ Տաք խոսին սրտեր։ (Մ.Պեշիկթաշլյան) (փխբ․)
14. ջերմացնող, գուրգուրող, սիրառատ, ջերմ◆ Դեռ մինչև ե՞րբ հեգ գլուխդ ես չսեղմեմ լանջքիս տաք: (Դանիել Վարուժան)
15. աչքը պարուող, հանգստացնող կամ ականջը շոյող, մեղմ ◆ Նրա հիշողության մեջ տաք ներկերով այդ նկարն էր։ (Ակսել Բակունց) (փխբ․)
16. բուռն, լարված, թեժ, եռուն ◆ գործի տաք ժամա-իվ, տաք վիճաբանություն, կռիվ (փխբ․)
17. եռանդուն, ջանադիր ◆ Շուշանը սաստիկ կպավ տաք գործին։ Հովհաննես Թումանյան (փխբ․)
18. կեծացած, շիկացած ◆ Տաք երկաթը դրեց գնդակին ու ծանր մուրճով հարվածեց։
19. թարմ, դեռ նոր, չսառած ◆ Տաք հաց։ Բլիթներ (էին) թխում նոր աղացած և տաք ալյուրից։ (Ակսել Բակունց)
20. շոգ, բարձր ջերմություն, տաքություն ◆ Տաքին չեմ դիմանում։
21. (խոհր․) մթերքի, կերակրի, ըմպելիքի և այլնի ջերմային վիճակ

Մակբայ

1. տաքացնելու, տաքանալու չափ, այնպես որ չմրսի, չսառի ◆ Երեխային տաք փաթաթեց ու գիրկն առնելով տնից դուրս եկավ։

Հոմանիշներ

1. ջերմ (տաքություն, ջերմություն սփռող)
2. շոգ, տապ, բարկ, այրեցյալ շատ (գրք․) (գվռ.), շող, ջապառ, տժժան (սաստիկ) (բարձր ջերմություն, տաքություն ունեցող)
3. գոլ, գաղջ (մի փոքր սովորականից ավելի ջերմություն, տաքություն ունեցող)
4. տե՛ս դյուրագրգիռ
5. տե՛ս ջերմ
6. տե՛ս եռանդուն
7. տե՛ս սիրառատ
8. տե՛ս թեժ
9. տե՛ս շիկացած
10. տե՛ս թարմ
11. տե՛ս շոգ

Արտահայտություններ

1. տաք անկյուն - նույնն է՝ տաք տեղ
2. տաք ապուրին մեջ պաղ ջուր խառնել - գրեթ գլուխ եկած գործը փչացնել (արևմտհ․)
3. տաք երկիր - արևադարձային կամ մերձարևադարձային գոտու ընկած երկիր
4. տաք ջրեր - հանքային տաք բուժիչ աղբյուրներ, ջերմուկներ
5. տաք գլուխ - նույնն է՝ տաքգլուխ
6. տաք եփածին հով խառնել - նույնն է՝ տաք ապուրին մեջ պաղ ջուր խառնել (արևմտհ․)
7. տաք կերակուր - եփած հեղուկ կամ թանձր կերակուր, որ տաք վիճակում են ուտում և որը հիմնական անհրաժեշտ սնունդ է, տաքիլեթ
8. տաք ու հով փչել - գլխից դուրս գալ, սուտ ու մուտ բաներ ասել, փչել
9. տաք ջուրը բերանը բերել - սաստիկ զայրացնել, հուզել
10. տաք տեղ
    1. լավ վարձատրվող պաշտոն, աշխատանք
    2. պատվավոր դիրք, պաշտոն
11. տաքը ջանն առնել, տաք ջանը տալ - հուզվել, բորբոքվել, վիրավորվել
12. տաք ու պաղ սուլել - տեղի անտեղի սուլել, լավ ու վատ խոսել, չարախոսել ու շողոքորթել
13. տաք ու պաղ տեսնել - շատ փորձությունների ենթարկվել, շատ լավ ու վատ բաներ տեսնել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ hot, warm, mellow գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ горячей (ru) ‎(gorjačej), жаркий (ru) ‎(žarkij), страстно увлекающийся (ru) ‎(strastno uvlekajuščijsja), теплый (ru) ‎(teplyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։