Հայերեն

ՄՀԱ՝ [t͡sɑˈlɛl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ծա•լել

Ստուգաբանություն

Բայ

ծայրերը իրար վրա բերելով կամ մի ծայրը երկտակելով ծավալը փոքրացնել կամ որոշ ձև տալ (թուղթը, շորը և այլն) ◆ Նա մոտեցավ իր մահճակալին և ձեռքով մի կողմ ծալեց մահճակալի առջևի փռած գորգը։ (Րաֆֆի) ◆ Ծերունին առնում էր քաշքուլի մեջ միջից եռանկյունի ծալած թղթերից մեկը և տալիս էր համբուրողին։ (Րաֆֆի)
փակել, ծածկել ◆ Հապճեպ մի շարժումով գիրքը ծալեց դրեց արկղում ավանդական։ Եղիշե Չարենց
կրծքին խաչաձև դնել, կրծքին խաչել (ձեռքերի մասին) ◆ Մահտեսի Ավետիսը ձեռքերը ծալած, լուռ ու մունջ նստել էր մի անկյունում։ (Րաֆֆի)
կորացնել, կեռել ◆ Մեխը ծալել։
իրար վրա բերելով որոշ դիրք տալ (ոտքերի, ձեռքերի մասին)
վեր քշտել ◆ փողքերը ծալել։
շարժական մասերը իրար վրա բերելով՝ փոքրացնլ, հավաք դարձնել ◆ Նա իր սղոցը առանց ոչ ոքի ցույց տալու ծալեց կրկին, գրպանը դրեց։ (Րաֆֆի)
(փխբ․) կռվի՝ մրցության մեջ հաղթել ◆ Իր ճարպկությամբ փոքրը մեծին ծալեց։
(փխբ․) ապրելով անցկացնել ◆ Չնայելով, որ յոթանասունն արդեն ծալել է, հետազոտում է աստծո մատյանը։ Լևոն Միրիջանյան
(փխբ․) կտրել-անցնել ◆ Շոֆերն ինչ-որ բան ասաց՝ «մեծ քաղաք է, ամեն ինչ կպատահի» կամ նման մի բան, և մեքենան ծալեց Աբովյանի կեսը։ Գուրգեն Մահարի
անտես առնել, չգործադրել, հածվի չառնել, նկատի չունենալ ◆ Բայց այս երևելի աստվածաբանը իր բոլոր գիտությունը ծալել է և պարկն է դրել։ (Րաֆֆի) ◆ Ես ծալում մի կողմ եմ դնում քաղաքավարական կանոնները։ (Նար-Դոս)
իբրև զբաղմունք դադարեցնել (հաճախելը, սովորելը և այլն) ◆ Մի ազգային մեծ պոեմա եմ ձևել, բայց ծալում հետաձգում եմ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Նա դպրոցը ծալել մի կողմ է դրել։ ◆ Այդ բոլորը ճիշտ է մեծափառ տիկին, բայց ի՞նչ անենք այժմ, ձեռքներս ծալած նստե՞նք։ (Մուրացան) ◆ Այդ զորապետը կարծես եկել էր նրա համար միայն, որ ձեռքերը ծալած կանգնե։ (Րաֆֆի) ◆ Էնպես լամ, որ քո բանաստեղծության կարգը ծալես։ (Ավետիք Իսահակյան)

Հոմանիշներ

երկտակել, երկուտակել
խաչաձևել
երկտակել
փակել
ծածկել փակել, վրա բերել
տե՛ս ճկել, կորացնել
տե՛ս հաղթել
տե՛ս ծալծլել

Արտահայտություններ

Ծալած շորն ինքն իրեն կմաշվի (առած), Ունեցածը չպետք է պահել, պետք է գործածել։
Ծալել գրպանը դնել (մեկին կամ մի բանի), Իր արժանիքներով, իր կարողությամբ մեկին գերազանցել։

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ crease գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ складывать (ru) ‎(skladyvatʹ), сложить (ru) ‎(složitʹ), сгибать (ru) ‎(sgibatʹ), согнуть (ru) ‎(sognutʹ), одолевать (ru) ‎(odolevatʹ), одолеть (ru) ‎(odoletʹ), осиливать (ru) ‎(osilivatʹ), осилить (ru) ‎(osilitʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։