հանգիստ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [hɑŋˈɡist]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ հան•գիստ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Գոյական
- պարապմունքի՝ աշխատանքի և այլնի դադար՝ ֆիզիկական ու մտավոր ուժերի վերականգնման համար ◆ Կեսօրվա հանգստից հետո շարունակում էր պարտեզի աշխատանքը։ (Ավետիք Իսահակյան)
- հոգեկան անդորրություն՝ խաղաղություն ◆ Քանի, քանի կամեցել եմ հանգիստ գտնել կյանքիս մեջ։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- ապահով կյանք ◆ Հանգիստ չունինք և ոչ մի տեղ, լսող չկա մեր հառաչ։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- հասարակական կյանքի խաղաղություն
- կարճատև դադար՝ ընդմիջում
- ապահովություն, անվտանգ վիճակ
- հանգստանալու տեղ, կայան (հնց․)
- գերեզման
- թաղում
- վերջ, ավարտ
- ազատ ժամանակ իրականացվող գործունեություն է, որն ուղղված է մարդու ֆիզիկական և հոգեբանական լարվածության ու հոգնածության թոթափմանը, ուժերի վերականգնմանը
Ածական
- հեշտ, չհոգնեցնող, դյուրին ◆ Հանգիստ ճանապարհ։
- անդորր, անվրդով ◆ Երանի ձեզ, որ ոչինչ չգիտեք, որ հոգով անդորր, սրտով հանգիստ եք։ Հովհաննես Թումանյան
- խաղաղ, առանց աղմուկի՝ վրդովմունքի
- մեղմ, հեզաբարո
- ապահով, անկասկած ◆ Ապրանքդ ազատ բաց թող ու հանգիստ գնա քո գործին։ Հովհաննես Թումանյան
- թույլ, ոչ բուռն, մեղմ
Մակբայ
- հեշտ, չհոգնեցնող, դյուրին
- անդորր, անվրդով
- խաղաղ, առանց աղմուկի՝ վրդովմունքի
- մեղմ, հեզաբարո
- ապահով, անկասկած
- թույլ, ոչ բուռն, մեղմ
- հեշտությամբ, առանց հոգնելու, առանց նեղության՝ չարչարանքի ◆ Հանգիստ կտիրես և Թմուկ բերդին, որ չես կարենում էսքան ժամանակ։ Հովհաննես Թումանյան
- (գյուղտնտ․) (անտառ․) բույսերի ֆիզիոլոգիական վիճակ որի դեպքում կտրուկ դանդաղում է աճը և իջնում նյութերի փոխանակության ինտեսիվությունը
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- դադար
- խաղաղություն, անդորր, հանգստություն, հանդարտություն, անդորրություն, հանգստավետություն, տեղ ու դադար, դար ու դադար (խսկց․)
- ընդմիջում
- ապահովություն, անվտանգություն
- տե՛ս ավարտ, վերջ
- տե՛ս գերեզման
- տե՛ս քուն
- հեշտ, դյուրին, հանգստավետ, դյուրակյաց, անհոգ, ռահաթ (բրբ․)
- խաղաղ, անդորր, անխռով, հանդարտ, դինջ (բրբ․), անվրդով
- տե՛ս մեղմ
- տե՛ս ապահով
- թույլ, մեղմ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- հանգիստ գտնել - մեռնել
- հանգիստ թողնել մեկին
- չնեղացնել, չտանջել
- գլխացավանք չպատճառել
- ձեռք քաշել մեկից
- չգործածել, ձեռք չտալ, ձեռքը չվերցնել մի բան
- հանգիստ կարդալ (եկեղ․) (հնց․) - հոգեհանգստյան աղոթքը կարդալ
- հանգիստ կենալ՝ մնալ
- չարաճճիություններ չանել
- հանգստանալ, չմտատանջվել
- ապահով լինել, չերկմտել, չկասկածել
- հանգիստ տալ
- չնեղացնել, չտանջել
- գլխացավանք չպատճառել
- ձեռք քաշել մեկից
- չգործածել, ձեռք չտալ, ձեռքը չվերցնել մի բան
- հանգստի ժամ - աշխատանքային օրվա մեջ կարճատև ընդմիջում՝ նախաճաշի ու հանգստի համար
- հանգստի կոչել
- հանգստի ուղարկել
- հանգիստ թողնել, այլևս չգործածել
- հանգստի տուն - ամառանոցային հաստատություն աշխատավորների արձակուրդային հանգստի համար
- հանգստի օր - շաբաթվա այն օրը, երբ տվյալ հիմնարկը՝ հաստատությունը չի աշխատում
- հանգիստ եղեք՝ կացեք - միամիտ կացեք, ապահով եղեք
| Հոլովում |
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
|---|---|---|
| Ուղղ. | հանգիստ(ը) | - |
| Սեռ. | հանգստի | - |
| Տր. | հանգստի(ն) | - |
| Հայց. | հանգիստ(ը) | - |
| Բաց. | հանգստից | - |
| Գործ. | հանգստով | - |
| Ներգ. | - | - |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Տիգրան Սարգսյան, Իրինա Սահակյան, Ծառայությունների ոլորտի բացատրական համառոտ բառարան, Երևան, «ԵՊՀ հրատարակչություն», 2016 — 162 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Ավետիք Իսահակյան
- Քաղվածք/Հովհաննես Հովհաննիսյան
- Հայերեն բառեր հնացած իմաստով
- Հայերեն ածականներ
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Հայերեն մակբայներ
- Հայերեն բառեր գյուղատնտեսական իմաստով
- Հայերեն բառեր անտառագիտական իմաստով
- Հայերեն բառեր խոսակցական իմաստով
- Հայերեն բարբառային բառեր
- Հայերեն բառեր եկեղեցական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Ծառայությունների ոլորտի բացատրական համառոտ բառարան» գրքից
- Բառեր «Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան» գրքից