Jump to content

օր

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«օր» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Դասական ուղղագրութեամբ՝ աւր

վանկեր՝ օր 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *āmōr- «օր» արմատից. հմմտ. հունարեն հուն. «օր» (հայ-հունական զուգաբանություն)։

Գոյական

  1. ցերեկը և գիշերը միասին, որպես ժամանակի մեկ ամբողջություն
  2. նույնը, որպես ժամանակի հաշվման միավոր
  3. ցերեկ
  4. մեկ օրվա տևողությունը, 24 ժամվա տևողություն, 24 ժամ
  5. օրվա որևէ հատվածը (առավոտ, երեկո, կեսօր, գիշեր և այլն) ◆ Մի օր մեկի տանը, մյուս օրը մյուսի գոմում կամ մարագում քնում էր մինչև լուսաբաց:(Ակսել Բակունց) ◆ Օրը բավական լուսացել էր, թեև արեգակը դեռ չէր երևում: (Շիրվանզադե) ◆ Օրն եկել է, ճաշ դառել: Հովհաննես Թումանյան
  6. եղանակ, մթնոլորտային վիճակ ◆ Պարզ, գեղեցիկ, մռայլ օր :
  7. աշխատանքային ժամանակի օրական տևողությունը, աշխատօր
  8. ժամանակ, ժամանակներ, դարաշրջան ◆ Հիմա ուրիշ օրեր են: Համո Սահյան
  9. վիճակ, դրություն, կենսապայման ◆ Մենակ Մեռելի Ենոքն էր, խեղճը, հին օրերի օրը: Եղիշե Չարենց
  10. գիտելիքների, կարողությունների, ուժի և այլն մակարդակ, վիճակ ◆ Ա՞յդ օրով ես ուզում տեղս նստել: (Հ.Ղուկասյան) (փխբ․)
  11. կյանք, կյանքի ընթացք, տևողություն◆ Քուն թե արթուն, օրիս շատը երազ եղավ անց կացավ: Հովհաննես Թումանյան
  12. շաբաթվա օրերից յուրաքանչյուրը ◆ ուրբաթ օր, երկուշաբթի օր, առաջին օր, շաբաթվա չորրորդ օր
  13. որևէ բանով բնութագրող ժամանակաշրջան, շրջան ◆ Պատանեկության, երիտասարդության ծաղկունքի օրեր:
  14. ուղևորության, ճանապարհորդության միօրյա ճանապարհի տարածություն, հեռավորություն ◆ Այս քաղաքը Նախիջևանից չորս օր հեռու էր: (Ս. Այվազյան)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]
  1. գիշեր-ցերեկ, կեսօր, միջօրյա, ցերեկ, տվի (գրք․)
  2. տե՛ս եղանակ
  3. տե՛ս առավոտ
  4. տե՛ս վիճակ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]
  1. օր առաջ
    1. մեկ օր առաջ, որևէ բանի նախընթաց օրը
    2. նախօրոք, վաղօրոք
    3. հնարավորին չափ շուտ, կանուխ, որքան կարելի է շուտ
  2. օր արև չտալ, ունենալ - տե՛ս օր ու արևի տակ
  3. օր տեսնել - հանգիստ կյանքով ապրել, խաղաղ ու երջանիկ ապրել
  4. օր տալ
    1. հանգիստ կյանք տալ, թողնել, որ հանգիստ ապրի
    2. ժամկետ տալ, ժամկետը երկարաձգել
  5. օր ցուցնել - նույնն է՝ օր տալ
  6. օր քան զօր - օրըստօրե (հնց․)
  7. օր օրի վրա - օրըստօրե
  8. օրը, արևը կամ օրը-բարևը փուշ անել - դժբախտացնել, օրը սև անել
  9. օրը բացվել
    1. լուսանալ
    2. եղանակը պարզել
    3. նպաստավոր, բարվոք վիճակ ստեղծել, բարեբաստիկ կյանք ստեղծվել
  10. օրը գնալ
    1. աշխատանքային օրը, ցերեկը վերջանալ, մթնել
    2. մի ամբողջ օր անցնել
  11. օրը իրիկուն դարձնել - նույնն է՝ օրը մթնեցնել
  12. օրը ճաշ դառնալ - կեսօր դառնալ, լինել
  13. օրը մաշել - օրը անց կացնել, սպառել
  14. օրը մթնեցնել
    1. ցերեկը մի կերպ անց կացնել
    2. ոչինչ չանելով, գլուխ պահելով օրն ավարտել, վերջացնել
  15. օրը մտնել - երեկոյան, մթնել, ցերեկն անցնել
  16. օրը սև անել - դժբախտացնել, վշտի ու տանջանքի դատապարտել
  17. օրը սև լինել - թշնամության մեջ լինել
  18. օրը վատ տեղ մթնել - անհաջողության, ձախողման, ձախորդության հանդիպել, գործերը վատ գնալ
  19. օրը ցերեկով
    1. ցերեկ ժամանակ
    2. բացահայտորեն, բոլորի աչքի առջև, բոլորի գիտությամբ
  20. օրը օրին
    1. հաջորդաբար ամեն օր
    2. օրըստօրե, հետզհենե
  21. օրերը համրված լինել
    1. մահը մոտ լինել
    2. որևէ բանի վախճանը, վերջը մոտ լինել
  22. օրերս - այս մի քանի օրվա միջոցին (անցյալում կամ ապագայում)
  23. օրերի քարավան - օրերի հաջորդական շարք, ընթացք
  24. օրերից մի օր
    1. մի ժամանակ, երբեմն, երբևիցե
    2. մի անգամ, ինչ-որ ժամանակ, որևէ ժամանակ
  25. մի օրումի ժամանակ - երբեմն, երբևիցե
  26. ո՞ր օրվա բարեկամներ կամ բարեկամ (ընկերներ, հարազատներ և այն) ենք - եթե բարեկամներ ենք, ապա հասկանալի է, որ հենց այդպես էլ պիտի լինի. քանի որ բարեկամ ենք, ապա մի կասկածիր, որ ուզածիդ պես կլինի
  27. ո՞ր օրվա համար - ուրիշ էլ ի՞նչ պարագայի համար, եթե ոչ հենց այս
  28. վա՜յ իմ (քո, նրա, մեր և այլն) օրին - ավա՜ղ ի՜նչ վատ օրի հասանք, ի՜նչ դժբախտ ենք, ի՜նչ թշվառություն եկավ մեր գլխին
  29. օր հասարակ - տե՛ս կեսօր

Աղբյուրներ

[խմբագրել]


Ստացված է «https://hy.wiktionary.org/w/index.php?title=օր&oldid=1780240» էջից