աղ

Հայերեն

«Աղ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [ɑʁ]

աղի բյուրեղներ

Դասական ուղղագրութեամբ՝ աղ վանկեր՝ աղ 

Ստուգաբանություն

Առաջացել է բնիկ հնդեվրոպական՝ * sal-, * sali` «աղ» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն sal-ilá «աղոտ», հունարեն՝ αλς, լատիներեն՝ sal, ռուսերեն՝ соль «աղ»։

Գոյական

1. (հնք․) քլորի և նատրիումի քիմիական բաղադրություն, սպիտակ բյուրեղային նյութ, որ օգտագործվում է ուտելիքը համեմելու համար ◆ Ամենալավ կերակուրն էլ ինձ համար համ չունի առանց աղի: Հովհաննես Թումանյան ◆ Ծովեզերքում մի փոքրիկ լճակ շինեցի, ջուրը այնտեղ բաց թողի, մտածում էի արևի տակ գոլորշիացնելով աղ գոյացնել։ (Րաֆֆի)
2. (փխբ․) համ, էություն ◆ Նրանք են աղը, աղը կյանքի, նրանք են փայլը աշխարհի Եղիշե Չարենց
3. սպիտակ բյուրեղային նյութ, որ օգտագործվում է ուտելիքը համեմելու համար
4. (գյուղտնտ․) խաղողի վազի սնկային հիվանդություն (օիդիում)
5. (քիմ․) բաղադրություն, որ ստացվում է թթվուտի մեջ ջրածինը մասամբ մետաղով փոխարինելով

Հոմանիշներ

1. քարաղ, աղուճակ, աղաքար, (հզվդ․)՝ գռիճ, աղասալ, աղուճակ
2. տե՛ս համ
3. էություն

Արտահայտություններ

1. ատտիկական աղ (հռետ․) - նուրբ սրախոսություն
2. աղ դնել - միսը՝ պանիրը կամ բանջարեղենը աղաջրի մեջ դնել՝ պահելու համար ◆ Վաճառասեղանի ետևը (նա) գինու, օղու և աղ դրած ձկան տակառներ էր դրել։ (Անահիտ Սահինյան) ◆ Քեզ կշտացնելու եմ սունկով։ Այս կողմերում այնքան շատ է լինում, որ թեկուզ հարյուր տակառ աղը դիր։ Սերո Խանզադյան
3. աղ ցանել
   1. որևէ բանի վրա (կամ մեջ) աղ անել
   2. (փխբ․) մորմոքել, բորբոքել (վիշտը, ցավը)
4. աղը ուտել - աղով հագենալ՝ տոգորվել
5. աղն ու անալին իրարից չջոկել - շատ անփորձ՝ տհաս լինել
6. աղի վրա գնալ - դեպի աղը շարժվել, աղ լիզելու գնալ ◆ Ժողովուրդը հետևեց նրանց, աղի վրա գնացող ոչխարի պես։ (Ակսել Բակունց)
7. աղի նման ջրում հալվել
   1. մոռացման տրվել
   2. անհայտ՝ անտեսանելի՝ ուրիշներին անիմանալի լինել
8. աղ անել - մի բանի վրա աղ շաղ տալ ◆ Պապը մածնին մի քիչ ջուր էր խառնում… ու աղ անելով ուտում։ Սերո Խանզադյան
9. աղը լաց է եղել - աղը ջրակալել է, խոնավություն է առել
10. աղն է պակաս կամ մաղը - մի բանի կարիք ունի
11. աղ ու լեղի - դառնություն, կսկիծ ◆ Գեղի ծերին հերը կեցած ճանապարհ էր գնում տղին, Սրտին հազար կրակ ու ցավ, Սրտին հազար աղ ու լեղի։ Եղիշե Չարենց
12. աղ ու լեղի քաշել - խիստ նեղություն կրել, սաստիկ տանջանքների ենթարկվել ◆ Պատերազմի աղ ու լեղի եմ քաշել։ (Բոգդան Վերդյան)
13. ուրիշի ապուրին աղ գցել - ուրիշի գործերին օժանդակել
14. կյանքի աղը
15. աղ ու հաց
    1. աղ և հաց իբրև համեստ կերակուր
    2. (փխբ․) բարեկամություն, բարեկամության խորհրդանիշ
16. աղ ու հաց, սիրտը բաց (առած) - ասվում է այն մարդկանց մասին, որոնք թեև չքավոր, բայց սրտաբաց և հյուրասեր են
17. աղի գնալ – գործի ծանրությունը չգիտենալ
18. աղ ու հացով մարդ

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	աղ(ը)	աղեր(ը)
Սեռ.	աղի	աղերի
Տր.	աղի(ն)	աղերի(ն)
Հայց.	աղ(ը)	աղեր(ը)
Բաց.	աղից	աղերից
Գործ.	աղով	աղերով
Ներգ.	աղում	աղերում

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

• ադրբեջաներեն։ duz (az)
• անգլերեն։ salt (en)
• արաբերեն։ مِلْح ար ‎(milḥ)
• արևմտաֆրիզերեն։ sâlt չ
• աֆրիկաանս։ sout (af)
• բաշկիրերեն։ тоҙ ‎(toð)
• բելառուսերեն։ соль ար ‎(solʹ)
• բիրմաներեն։ ဆား (my) ‎(hca:)
• գալիսերեն։ sal (gl) ար
• գայելյան շոտլանդերեն։ salann ար
• գերմաներեն։ Salz (de) չ
• գոթերեն։ 𐍃𐌰𐌻𐍄 չ ‎(salt)
• դանիերեն։ salt (da) չ
• էսպերանտո։ salo
• էստոներեն։ sool (et)
• թամիլերեն։ உப்பு (ta) ‎(uppu)
• թայերեն։ เกลือ (th) ‎(glʉʉa)
• թելուգու։ ఉప్పు (te) ‎(uppu)
• թուրքերեն։ tuz (tr)
• թուրքմեներեն։ duz
• իդո։ salo (io)
• իռլանդերեն։ salann (ga) ար
• իսլանդերեն։ salt (is) չ
• իսպաներեն։ sal (es) իգ
• իտալերեն։ sale (it) ար
• լաոսերեն։ ເກືອ (lo) ‎(kư̄a)
• լատիներեն։ sāl ար
• լատվիերեն։ sāls (lv) իգ
• լեհերեն։ sól (pl) իգ
• լյուքսեմբուրգերեն։ Salz (lb) չ
• կաննադա։ ಉಪ್ಪು (kn) ‎(uppu)
• կատալաներեն։ sal (ca) իգ
• կորեերեն։ 소금 (ko) ‎(sogeum)
• հինդի։ लोन (hi) ար ‎(lon), नमक (hi) ար ‎(namak)
• հյուսիսային սաամի։ sálti

• հոլանդերեն։ zout (nl) չ
• հունարեն։ αλάτι (el) չ ‎(aláti)
• հունգարերեն։ só (hu)
• ճապոներեն։ 塩 (ja) ‎(しお, shio)
• մալայալամ։ ഉപ്പ് (ml) ‎(upp)
• մալայերեն։ garam (ms)
• մալթայերեն։ melħ ար
• մեներեն։ sollan ար
• շվեդերեն։ salt (sv) չ
• ուելսերեն։ halen (cy) ար
• ուզբեկերեն։ tuz (uz)
• ուկրաիներեն։ сіль (uk) իգ ‎(silʹ)
• ույղուրերեն։ تۇز ‎(tuz)
• չեխերեն։ sůl (cs) իգ
• չինարեն։

  հյուսիսային չինարեն։ 鹽 (zh), 盐 (zh) ‎(yán)

• պալի։ loṇa չ
• պարսկերեն։ نمک (fa) ‎(namak)
• պիեմոնտերեն։ sal ար, իգ
• պորտուգալերեն։ sal (pt) ար
• ռումիներեն։ sare (ro) իգ
• ռուսերեն։ соль (ru) իգ ‎(solʹ)
• սանսկրիտ։ लवण (sa) չ ‎(lavaṇa)
• սինհալերեն։ ලුණු ‎(luṇu)
• սլովակերեն։ soľ իգ
• սլովեներեն։ sol (sl) իգ
• վիետնամերեն։ muối (vi)
• վոլապուկ։ sal (vo)
• վրացերեն։ მარილი ‎(marili)
• տաջիկերեն։ намак (tg) ‎(namak)
• տիբեթերեն։ ཚྭ ‎(tshwa)
• քմեր։ អំបិល (km) ‎(ʼɑmbəl)
• ֆարյորերեն։ salt չ
• ֆիններեն։ suola (fi)
• ֆրանսերեն։ sel (fr) ար

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Աղ: