աղի
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑˈʁi]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աղի
վանկեր՝ ա•ղի
աղի1[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
- Կաղապար:խոհ․ մթերքում չափից ավելի աղի քանակ
Ածական[խմբագրել]
- հարկ եղածից ավելի աղ պարունակող ◆ Աղի ջուր խմող մարդու նման, որքան խմում էի, այնքան ավելի սաստկանում էր ծարավս։ (Րաֆֆի)
- աղահամ տվող, աղին հատուկ համ ունեցող
- աղ պարունակող ◆ Ալիքները գոռալով դիպչում էին ափի ժայռին ու փշրվում՝ չորս կողմը զարկելով աղի ջրի փրփրուն ցայտերը։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) (հնց․) դուրեկան, գրավիչ
- (նորբ․) (բնստ․) ծանր, վշտալի, դառն, դառնաղի ◆ Բարձրանում է նրանց սրտից տարիների մաղձը աղի: Եղիշե Չարենց
- (խոհր․) մթերքում չափից ավելի աղի քանակ
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- աղալի, աղալիր, աղալից, աղոտ, աղաշատ, (հնց․)՝ աղտաղտ, աղտաղտին, աղտաղտուկ, (ժղ․)՝ շոռ, ծրծում (չափազանց)
- տե՛ս աղիողորմ
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- աղին ու անալին իրարից չջոկել – շատ անփորձ՝ տհաս լինել
- աղի արտասուք, աղի արցունք - սրտամորմոք՝ աղեկտուր լաց ◆ Ուր մի ժպիտը ծաղկում է միայն հարյուրավորի աղի արցունքից: Հովհաննես Հովհաննիսյան
- աղի արտասուք՝ արցունք թափել - աղեկտուր լալ, սրտամորմոք լալ ◆ Ինչու՞ ես էդպես աղի արցունք թափում, լաց լինում։ Հովհաննես Թումանյան
- աղին ու անալին (ալանին) տեսնել - փորձել աղի ու անալի լինելը
- մեկի հացի աղին ու անալին (ալանին) տեսնել - մեկի տան հացը կտրել՝ հաց ուտել ◆ Հազար տարվա գլուխ մի անգամ էդպես մարդ մտնի մեր տուն, մեր հացի աղին ու անալին չտեսնի՞: (Քրիստափոր Թափալցյան)
- աղի լեղի - շատ աղի և դառնահամ
- աղի գնալ - գործի ծանրությունը՝ դժվարությունը դեռ չզգալ, չիմանալ ◆ Տղան ասում է․ «Կերթամ Բագու, փող կը դատեմ, մարդ կդառնամ», — Էյ որդի, հլա դու աղի ես գնում։ Սահակ Ամատունի
- աղի ծիծ - հղի կնոջ կաթը, որով սնվում է ծծկեր երեխան
- Կարին՝ աղի ծիծ կերած - շատ նիհար, հիվանդոտ
- աղի ծլանք, ծլուլ, ձուլ
- Արարատյան, Նոր Ջուղա՝ աղի կիր
- Ղարաբաղ՝ աղի կրկեր
- աղի մուր
- աղի մուրաքար - չափազանց աղի
- աղի մո՞ւկ ես կերել - այդպես են ասում հաճախակի ջուր խմողին
- աղի չորթան - տե՛ս աղի ծլանք
- աղուն աղի կըսեն, ալնուն՝ ալնի - ամեն ինչ իր անունով են կոչում
- Արարատյան, Պոլիս, Մուշ, Ջավախք՝ աղի-լեղի -
- շատ աղի ու դառնահամ
- Պարտիզակ, Ջավախք՝ խիստ վշտալի, դառն, ծանր ◆ Սահակը (սկսեց) իր սև կյանքի աղի-լեղի պատմությունը։ (Ջավախեցի)
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
|
աղի2[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Ծագումն անհայտ է։ Կա՞պ ունի հնդեվրոպական * el- «ծռել, թեքել» արմատի հետ՝ * oliiā > աղի, -եաց. հմմտ. լիտվերեն laja «հովիտ, գոգավորություն», այլև՝ * li-t > գոթերեն lious «մարմնի անդամ, ծռվածք, ծոց»։
Գոյական[խմբագրել]
- (հին) նվագարանի լար ◆ Ես ուզեցի քնարով մի… Սիրող էակ ճանչել զանի, Ըստ իմ քմաց լարել աղի: Պետրոս Դուրյան
- աղիք ◆ Ստամոքսի մեջ ընկած սուր օտար մարմինը կարող է ծակել ստամոքսի կամ աղիի պատը։ (Մամուլ)
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- աղիք, քաղիրթ (հին), (գվռ․)՝ մաճիկ, թրքաման (գռհկ․)
Հոլովում | ||
Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
Ուղղ. | աղի(ն) | աղիներ(ը) |
Սեռ. | աղու | աղիների |
Տր. | աղու(ն) | աղիների(ն) |
Հայց. | աղի(ն) | աղիներ(ը) |
Բաց. | աղուց | աղիներից |
Գործ. | աղով | աղիներով |
Ներգ. | աղում | աղիներում |
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Քաղվածք/Րաֆֆի
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Հայերեն բառեր հնացած իմաստով
- Հայերեն նորաբանություններ
- Հայերեն բառեր բանաստեղծական իմաստով
- Քաղվածք/Եղիշե Չարենց
- Հայերեն բառեր խոհարարական իմաստով
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Քաղվածք/Հովհաննես Հովհաննիսյան
- Քաղվածք/Քրիստափոր Թափալցյան
- Քաղվածք/Սահակ Ամատունի
- Կարինի բարբառային բառեր
- Արարատյան բարբառային բառեր
- Նոր Ջուղայի բարբառային բառեր
- Ղարաբաղի բարբառային բառեր
- Պոլսի բարբառային բառեր
- Մուշի բարբառային բառեր
- Ջավախքի բարբառային բառեր
- Պարտիզակի բարբառային բառեր
- Քաղվածք/Ջավախեցի
- Քաղվածք/Պետրոս Դուրյան
- Քաղվածք/Մամուլ
- Հայերեն բառեր գռեհկաբանական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան» գրքից
- Pages using ISBN magic links