արդար

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [ɑɾˈdɑɾ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ արդար

վանկեր՝ ար•դար 

Ածական

1. արդարության և օրենքի համաձայն գործող, ուղղամտ ◆ Արդար եղեք հեզ և բարեհաճ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
2. անմեղ ◆ Դուք դատեցեք արդարն ու մեղավորը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
3. շիտակ, ճշմարիտ, չշմարտախոս, անաչառ ◆ Օ, ռամիկ մարդու արդար լեզուն հունով հայրենի… դարեր, դարեր իր մաքրամաքուր ջուրն է տարել։ Եղիշե Չարենց
4. օրինավոր, իրավացի, արդարացի ◆ Մյուս պարողները իրենք ալ կանգ առել էին այս զույգի շուրջը հիացած, հիացում, որուն, մեջ նախանձը իր արդար բաժինը ուներ։ (Գրիգոր Զոհրապ)
5. ճշմարիտ, սրբազան ◆ Արդար դրոշ հայության, սիրո սեղան հրառա, դու իմ երկրի հարության անխաբ վկա, Արարատ։ (Վահան Տերյան)
6. (կրոն․) մեղք չգործած, չմեղանչած (անձ)
7. արդարությամբ իրավացիորեն

Հոմանիշներ

1. շիտակ, ճշմարիտ, իրավ
2. օրինավոր, հիմնավոր, արդարացի, իրավացի
3. անմեղ, անհանց, անմեղսակից, անհանցավոր
4. տե՛ս անմեղսապարտ
5. տե՛ս ազնիվ
6. տե՛ս արդարադատ
7. տե՛ս արդարամիտ

Արտահայտություններ

1. արդար ասել - ուղիղ՝ ճշմարիտն ասել ◆ Հացից կտրվեցինք, մեղք ենք, ցորեն ցանենք։ — Շատ արդար ես ասըմ։ Սահակ Ամատունի
2. Մոկս՝ արդար գետին - ընդերքի այն շերտը, որին մարդու ձեռք չի կպել ◆ Թուր Կեծակին․․․ կը դիպնի Մսրա Մելիքի ճակտին, կերթա, կխասնի արդար գետին։ ՍԾ
3. արդար եղ, յուղ -
   1. անարատ, անխարդախ, մաքուր յուղ ◆ Սրտացավ ունեցողներին միշտ աշխատում են արդար եղով․․․ կերակուր ուտացնել։ (Էմինեան ազգագրական ժողովածու)
   2. հալված յուղ
   3. Խոտուրջուր՝ ճարպ, ճրագու
4. արդար եղի պես երես ըլել - ինքն իրեն արդարացնել, անմեղ երևալ
5. արդար եղի տեղ դնել, ընդունել - կեղծը ճիշտ ընդունել, առանց կասկածելու հավատալ
6. արդար քրտինքով ապրել - ազնիվ աշխատանքով ապրել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ just, fair, innocent, guiltless, legitimate, genuine, honest, sincere գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ справедливый (ru) ‎(spravedlivyj), беспристрастный (ru) ‎(bespristrastnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։