երկաթ
Բաժիններ
Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝
Արտասանություն[խմբագրել]
Վանկեր՝ եր•կաթ
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Ըստ Ջահուկյանի՝ բնիկ հնդեվրոպական *d(i)u>*d(e)i - «փայլել, շողալ» արմատից է՝ *u աճականով, և նույն զարգացմամբ, ինչ երկին բառում: Ջակուկյանը երկաթ բառը կապում է երկինք բառի հետ, քանի որ ստացվել է երկնաքարերից: Հայերեն երկին ձևի հետ է կապում նաև քարթվելական բառաձևերը՝ վրացերեն, մեգրելերեն՝ rkina, լազերեն՝ erkina:
Գոյական
- քիմիական տարր, ծանր թուխ-մոխրագույն կռելի մետաղ, որ ածխածնի միացությամբ տալիս է պողպատ կամ թուջ
- սովորական գործածությամբ, սակավ ածխածնային միացությամբ զանազան կարգի պողպատների ընդհանուր անվանումը
- երկաթյա իրեր, գործիքներ և այլն, երկաթեղեն (հվքկն․)
- երկաթի պարունակությամբ դեղ (բժշկ․)
- մետաղ (փխբ․)
- դարպասի ճկիկ, կոչնակ (գվռ.)
- զրահ (փխբ․)
- շղթա, կապանք (հնց․)
Ածական
- պինդ, կարծր, ամուր
- հզոր, հուժկու (առավել բազուկների մասին)
- շատ ծանր, զանգվածային ծանրություն ունեցող (փխբ․)
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- տե՛ս երկաթեղեն
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- երկաթ զարկել - շղթայել, ձեռքերն ու ոտքերը կապանքների մեջ դնել
- երկաթը տաք-տաք ծեծել, կծեծեն - ձեռնարկած կամ կատարելի գործն անմիջապես, առանց հապաղելու կատարել
- երկաթի ճանապարհ - տե՛ս երկաթուղի
- երկաթի փայլուկ - կարմիր երկաթաքարի (հեմատիտի) բյուրեղային փայլուն թեփուկ (երկրբ․)
- երկաջին ջուր տալ - երկաթը ջրմխել, ջրդեղել
- երկաթ ծամել, պողպատ փչել - տե՛ս նեղանալ
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։