լավ

Հայերեն

«լավ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [lɑv]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ լաւ

վանկեր՝ լավ 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *labh- «բռնել, ունեցվածք, կալվածք» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն lābha «ձեռքբերում, օգուտ, շահ», հունարեն λαφüρον` «ավար, կողոպուտ», լիտվերեն lōbis «հաստություն, գանձ», lābas «բարիք, բարի», լատվիերեն, պրուսերեն labs «լավ, բարի»։

Ածական

1. դրական հատկանիշներով կամ հատկություններով օժտված, իր որակով ներկայացվող պահանջներին բավարարող, ընտիր, բարձրորակ ◆ Լավ բնակարան ձի՝ թարգմանություն՝ մահուդ։
2. բարի, բարեմիտ, բարոյական լավ հատկություններով օժտված (մարդկանց մասին) ◆ Լավ մարդ՝ տղա։
3. բարոյական սկզբունքներին համապատասխան անպարսավ ◆ Լավ վարք՝ ընտանիք։
4. հմուտ, ճարտար ◆ Լավ վարպետ՝ մասնագետ։
5. դուրեկան, ախորժելի, հաճելի ◆ Լավ երաժշտություն՝ ձայն՝ համ։
6. խելոք, խելամիտ, խելացի ◆ Լավ միտք՝ խոսք։
7. նպաստավոր, բարենպաստ ◆ Լավ առիթ՝ առաջարկ, գործի լավ ընթացք։
8. բարեբաստիկ, բախտավոր ◆ Լավ կյանք՝ տարի։
9. անպարսավ՝ անբասիր վարքի տեր, օրինակելի վարքագիծ ունեցող ◆ Լավ ուսանող՝ աշակերտ։
10. իր պարտականությունները բարեխղճորեն և պարտաճանաչությամբ կատարող ◆ Լավ դիրեկտոր՝ աշխատակից։
11. մտերմական, փոխադարձ բարյացակամության՝ բարեկամության վրա հիմնված ◆ Լավ հարաբերություններ։
12. ազնիվ, անխարդախ ◆ Լավ ընկեր՝ բարեկամ։
13. բարեկիրթ, ընտիր ◆ Լավ հասարակություն՝ միջավայր։
14. շատ, քանակով մեծ, նշտնակալից ◆ Լավ փող ունի։
15. գեղեցիկ, գեղակազմ ◆ Լավ հասակ՝ դեմք՝ աչքեր։
16. (փխբ․) եռուն, բորբոք, տաք, թեժ ◆ Զրույցի լավ ժամանակը եկավ ու խանգարեց։
17. առողջական դրությունը բարվոք, ապաքինված կամ ապաքինվող ◆ Հիմա մի քիչ լավ եմ։ Վերքս լավ է հիմի (Ավետիք Իսահակյան)
18. շահավետ, ձեռնտու, օգտակար ◆ Լավ գործ մէ իր այդ պասմայի գործն յուր ձեռաց մեջ Տիգրան Կամսարական
19. գոհացուցիչ (ըստ որակի, չափի, քանակի ևն) ◆ Լավ ճանապարհ եք կտրել։ Լավ աշխատանք եք կատարել։
20. աչալուրջ, զգաստ, զգոն ◆ Լավ աչք պահի՛ր վրան։ Աչքերդ լա՛վ բացիր։
21. արտահայտիչ, տպավորիչ ◆ Լավ արտասանել՝ երգել՝ խոսել։
22. (խսկց․) ուժեղ, խիստ, սաստիկ ◆ Լավ ապտակ։ Լավ հարբուխ է ընկել։
23. (մտերմ․) սիրելի, թանկագին ◆ Ու ես քեզ հետ… իմ լավ, այգիների ոսկի ճամփան էի բռնել Վահագն Դավթյան
24. (խոհր․) մթերք, կերակրի, այլ ուտելիքների գնահատում

Վերաբերական

1. արտահայտում է հավանություն, համաձայնություն ◆ Այսօր կգաս մեր տուն։ -Լավ:
2. արտահայտում է հեգնանք, արհամարհանք, դժգոհություն ◆ Լա՛վ գործի վրա ես։
3. գործածվում է հակադրական հարցումից առաջ՝ ապա, այդ դեպքում ( նշանակությամբ) ◆ Վանիկին դպրոցում պատժեցին։ -Լա՜վ, դրա համար դու՞ ես լաց լինում։

Մակբայ

(վերի նշանակություններից բացի)

1. կատարելապես ◆ Հատակը լավ փայլեցրեց։
2. լիովին, լրիվ ◆ Արդյոք դու լավ վստա՞հ ես այդ մարդկանց վրա (Մուրացան)

Գոյական

1. լավ՝ ընտիր՝ դրական բան
2. (ուսումնական) սովորողների առաջադիմության գնահատական՝ միջակի և գերազանցի միջինը, չորս

Հոմանիշներ

1. ընտիր, բարձրորակ, պատվական, ազնիվ, աղեկ, աղկեկ (արևմտհ․)
2. բարի, բարեմիտ, ազնիվ, ազնվամիտ
3. գեղեցիկ, սիրուն, սիրունատես, սիրունիկ, գեղանի, գեղուն(ի), գեղազան, գեղասքանչ, գեղազուն, գեղաչքնաղ, առնագեղ (տղամարդ), չնաշխարհիկ, չքնաղ, չքնաղագեղ, չքնաղակերպ, չքնաղատես, չքնաղատեսիլ, չքնաղատիպ, չքնաղագույն, աննման, անմեկին, արևը ամոթից ամպերի տակ է մտնում, երբ դուրս է գալիս, երեսից լույս է ծորում (կաթում), աղվոր (արևմտհ․), գեղեցկագեղ, գեղեցկատես, գեղեցկատեսիլ, գեղեցկակերպ, գեղեցկապատկեր, անձնագեղ, գեղակերպ, գեղատես, գեղատեսիլ, գեղատիպար, գեղագեղ, գեղալիր, գողտր, գողտրիկ, աստվածագեղ, վայելչագեղ, արփիագեղ, բարեգեղ, պայծառագեղ, սքանչագեղ, վայելչատես, վայելչատեսիլ, սքանչատես, սքանչատեսիլ, սքանչելատես, սքանչատեսիկ, կառուցիկ, սլացիկ, վայելչադեմ, բնագեղ, գեղավոր, լավ, լավիկ, գեղ, գեղագեղ, քաջակերպ, (ժղ․)՝ տեսոք, տեսքով, արմաղան, թառլան
4. սիրուն, սիրունիկ, սիրունադեմ, գեղեցկադեմ, գեղադեմ, վայելչադեմ, չքնաղադեմ, նրբադեմ, անուշադեմ, արեգնադեմ, գրավչադեմ, աղվորերես (արևմտհ․), (ժղ․)՝ լուսերես, շարմաղերես, շարմաղ, աչքունքով, աչքով-ունքով, աչքունքանի, (գվռ․) խորոտ, խորոտիկ, խորոտիկ-մորոտիկ, (բնստ․) ակն ու արեգակ, արեգակի կտոր, աչքում լույս (յուղ) կա, երեսին ճաշ կուտվի
5. չորս
6. առողջ, ողջ, կենդանի, ախտազերծ,
7. առույգ, կայտառ
8. կանոնավոր, նորմալ, խելացի, ողջամիտ

Արտահայտություններ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ good գերմաներեն՝ gut դանիերեն՝ god իսպաներեն՝ bueno, buena հունարեն՝ καλός, καλή, καλό (kalos|kali|kalo) իտալերեն՝ buono, buona հոլանդերեն՝ goed շվեդերեն՝ bra, god պորտուգալերեն՝ bom, boa ռուսերեն՝ хороший (ru) ‎(xorošij), хорошо (ru) ‎(xorošo) վրացերեն՝ კარგი թուրքերեն՝ iyi ֆրանսերեն՝ bon, bonne

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։