հին

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«հին» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Դասական ուղղագրութեամբ՝ հին

վանկեր՝ հին 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *seno- «հին» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն sána-, ավեստերեն hanē «հին», հունարեն ένος` «հին», լատիներեն sena «ծեր, հին, ծերունի», հին իռլանդերեն sen:

Ածական

  1. անցած՝ հեռավոր ժամանակներում եղած, վաղեմի, վաղնջական ◆ Հայոց հին հավատալիքները
  2. վաղուցվանից գոյություն ունեցող, անցյալից մեզ հասած, հնավանդ ◆ Հին ձեռագիր, ◆ Հին սովորություններ
  3. հեռավոր անցյալում գոյություն ունեցած՝ ապրած՝ գործած ◆ Հին հայեր
  4. երկար ժամանակից ի վեր գոյություն ունեցող ◆ Երևանը շատ հին քաղաք է, ◆ Այս հին աշխարհը կփորենք մինչև հիմքերը
  5. այժմ գոյություն ունեցողին՝ գործածվողին նախորդած, նախկին ◆ հին ուղղագրություն, ◆ Հին Երևան
  6. այժմյան ժամանակից առաջ եղած՝ գրված՝ հրատարակված (պարբերական հրատարակությունների՝ նամակների մասին) ◆ «Գրական թերթի» հին համարները թերթելիս նա հանդիպեց իր մի հոդվածին, որի մասին վաղուց մոռացել էր
  7. նախորդ տարվա (տարիների) բերքին կամ պաշարներին պատկանող ◆ Հին ցորենը դեռ չի վերջացել
  8. նախկին ժամանակներին հատուկ, ոչ այժմեական, իր դարն ապրած, գործածությունից՝ սովորությունից դուրս եկած ◆ Աշխատանքի հին ոճ
  9. նախկին հասարակարգին հատուկ՝ պատկանող՝ վերաբերվող ◆ Հին կարգեր
  10. խարխլած, ժամանակից ընթացքում փչացած՝ կազմությունը խախտված ◆ Հին շենք, ◆ Հին կազմ
  11. վաղուց ի վեր հայտնի, վաղուցվանից գործածության՝ շրջանառության մեջ եղող ◆ Դա հին ճշմարտություն է
  12. անցած-գնացած, կարևորությունը՝ նշանակությունը կորցրած ◆ Հին վեճերը մոռանանք, ◆ Աղմուկ է նրանց սրտում աղմուկը հին, հազարամյա
  13. թարմությունը կորցրած, հնացած ◆ Հին հաց
  14. վաղուցվանից՝ երկար տարիներ մի բանով զբաղվող՝ մի տեղ աշխատող ◆ Գորշարանի հին բանվոր
  15. (փխբ․)՝ երկար մի բանով զբաղվելով հմտացած, փորձված ◆ Հին վարորդ՝ մեքենավար, Մեծավորս էնքան սիրեց, հին գրչակոթն ինձ նվիրեց Հովհաննես Թումանյան
  16. երկար տարիների ◆ Հին ընկեր, ◆ Բայց հին ու նոր քո վերքերով կանգնած ես դու կենդանի, կանգնած խոհուն, խորհրդավոր ճամփին նորի և հնի Հովհաննես Թումանյան

Գոյական

  1. ծերերի սերունդը
  2. նախնիները, նախկին սերունդները
  3. (խոհր․) տե՛ս քարթու

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. վաղեմի, վաղնջական, հնամենի, նախնական, հնամյա, հնօրյա, անտիկ, Նոյի տարվա, Ադամ-Եվայից մնացած, Ադամից սկսած
  2. հնավանդ
  3. նախկին, առաջվա
  4. տե՛ս խարխուլ
  5. տե՛ս մաշված
  6. տե՛ս անցած-գնացած
  7. տե՛ս փորձված
  8. հնացած

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. հին աղվես-խորամանկ
  2. հին աշխարհ
    1. անտիկ աշխարհ
    2. հին՝ իր դարն ապրած՝ մինչսոցիալիստական հասարակարգը
  3. հին աշխարհներ-Ասիա, Եվրոպա, Աֆրիկա
  4. հին գայլ
    1. խորամանկության՝ խարդախության՝ չարաշահումների վարժված մարդ
    2. իր գործի մեջ՝ տվյալ բնագավառում եփված ու շատ հմուտ մարդ
    3. կեղեքիչ, հարստահարիչ
  5. հին գրականություն- տվյալ ժողովրդի հին դարի գրականությունը, որը նախորդել է միջին շրջանի գրականությանը (հայերի մոտ մինչև 10-րդ դար)
  6. հին դար(եր)-պայմանական անվանում մեր թվարկության 5-րդ դարով սահմանափակվող հին ժամանակներ
  7. հին դարերի պատմություն-պատմության այն շրջանը, որ պայմանականորեն ավարտվում է 5-րդ դարով
  8. հին բողչան բանալ (բացել), հին դարմանը քամուն տալ-անցածը քրքրել՝ վերստին արծածել, հնացած անախորժ՝ վատ բաները նորից հիշել՝ հիշեցնել
  9. հին երգ-վաղուց հայտնի՝ շատ կրկնված ու հետաքրքրությունը կորցրած բան
  10. հին երգը ասել-կրկնել
  11. հին զեն-կին
  12. հին մեռելը գերեզմանից(հողից) հանել- վերհիշել
  13. հին լեզու-որևէ լեզվի պատմության հին շրջանի այն համակարգը, որը նախորդել է միջին կամ նոր շրջանի համակարգին
  14. հին լեզուններ
    1. դասական լեզուններ
    2. հին դարերում գոյություն ունեցած լեզուններ, որոնք անհետացել՝ վերացել են
  15. հին կտակարա-աստվածաշնչի հնագույն՝ մինչ-քրիստոնեական շրջանում հորինվա մասը
  16. հնից-նորից, հնոց-նորոց- հին և նոր բաների մասին

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  • Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։