Jump to content

ձգել

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ վանկեր՝ ձ(ը)•գել 

Բայ

  1. պինդ քաշել, ձիգ տալ ◆ Նա ձգեց գոտին... ու սկսեց պարել Սերո Խանզադյան
  2. ձիգ տալով երկարացնել կամ լայնացնել ◆ Կաշին ձգել:
  3. դեպի ինքը քաշել ◆ Խնձորածաղիկներով հարուստ խոտը նժույգին ձգում էր դեպի բաց դաշտը: Սերո Խանզադյան
  4. քաշել, ձիգ տալ որոշ ուղղությամբ ◆ Ձգել դեպի պատը։
  5. պրկել, ամրացնել, պնդացնել
  6. ձգողական հատկությամբ՝ ուժով իրեն մոտեցնել ◆ Մագնիսը ձգում է երկաթը։
  7. երկարացնել, երկարությամբ տարածել, ընդարձակել ◆ Պարիսպը ձգեց մինչև լեռան ստորոտը։
  8. մեկնել, երկարել, պարզել, կարկառել ◆ Ձեռքերն առաջ ձգեց, որ բռնի։
  9. ըստ ժամանակի երկարացնել՝ հասցնել մինչև, տևական դարձնել
  10. երկարաձգել, ձգձգել ◆ Շատ եք ձգում այս գործը։
  11. քաշել, տանել ◆ Շինականի սայլակը ձգում էին առջևից լծած եզները: (Րաֆֆի)
  12. ուշացնել, հետաձգել ◆ Այսօրվա գործը վաղվան չեն ձգի:
  13. գցել, տարածել ◆ Վենետիկն էր պալատներով մարմարե կը ձըգե վրադ ըստվերներն իր լայն միամած: (Դանիել Վարուժան)
  14. շպրտել, նետել ◆ Քանդեցին շարժական կամուրջը և ձգեցին գետի մեջ: (Րաֆֆի) ◆ Առավոտյան ծովը ծփաց, ափը ձգեց մի դիակ: Հովհաննես Թումանյան
  15. մեկնել, կարկառել, երկարացնել ◆ Գելը վիզը ձգում է, ձգում է, էնքան ձգում է, որ թրըմփ ընկնում է: Հովհաննես Թումանյան
  16. ձեռքից բաց թողնել, որ ներքև ընկնի ◆ Բաժակը ձեռքից ձգեց:
  17. ձեռք քաշել մի բանից, թողնել, հրաժարվել, հեռանալ ◆ Ընտանիքը և երեխաներին ձգեց ու գնաց: ◆ Ծխելը՝ խմելը ձգել:
  18. յուր միջից հեղուկ բաց թողնել
  19. (բրբ․) վիժել (անասունների մասին)
  20. մի տեղ դնել, մտցնել ◆ Բանտը ձգել:
  21. սփռել, փռել, գցել, բանալ, բացել ◆ Սեղան ձգել: ◆ Ծառերը ստվեր են ձգում կանաչի վրա։
  22. չորս կողմը տարածել, ծավալել, բարձրացնել ◆ Այս ի՜նչ աղմուկ եք ձգել:
  23. մի բան երկարությամբ տարածել` դնել, մի բանի վրայով տարածել ◆ Գետի վրա գերան ձգեցին ու անցան։
  24. դուրս քաշել ◆ Թուրը ձգեց պատյանից։
  25. ազդել, պատճառել ◆ Երասխի ահարկու սահանքները ամեն մի ճանապարհորդի վրա սարսափ էին ձգում: (Րաֆֆի) ◆ Սարսափ ձգել:
  26. կախել, կախ գցել, քարշ տալ ◆ Աջ ուսից ձգած էր հմայքներով լի համայիլը, որ զարդարված էր գույնզգույն խոշոր քարերով: (Րաֆֆի) ◆ Յափունջին ձգեց պատից։
  27. վրան գցել, վրան առնե ◆ Վերարկուն ձգեց վրան։
  28. քարշ տալով տանել, քարշել ◆ Եզները ձգում են սայլը։
  29. նետել, գցել, արձակել ◆ Սպասավորներից մեկը ձգեց նրա ուսերի վրա մետաքսյա թեթև վերարկուն (Մուրացան) ◆ Քարը Արաքսի ափից մյուսը ձգեց:
  30. թոթափել, իր վրայից նետել՝ գցել ◆ Զենքը ձգել ◆ Շղթաները վրայից ձգել:
  31. թողնել ◆ Ձգենք մյուսներն և միայն Հայրապետ Էֆենդիին համար ըսինք, թե այդ գործին մեջ մեծ կորուստ ուներ: (Արփիար Արփիարյան)
  32. լքել, երեսի վրա թողնել ◆ Անգթորեն ձգեց կնոջն ու երեխաներին ու փախավ։
  33. (արևմտհ․) թողնել, թույլ տալ ◆ Մի՛ ձգեք, որ նվազի հայրենիքեն սփյուռք հոսող կենսատու երակը։ Սիլվա Կապուտիկյան
  34. (փխբ․) իր կողմը գրավել, ուշադրությունը՝ զգացմունքը ևն իր կողմը դարձնել, հրապուրել ◆ Երկար տարիների բացակայությունը, ընտանիքի ու հայրենիքի կարոտությունը ձգեց նրանց դեպի իրանց տները: (Րաֆֆի) ◆ Հայրենիքը ձգում է նրան։
  35. (խսկց․) ծխել, քաշել

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  • Ոճաբանության, կենդանի խոսակցական լեզվի մեջ և բարբառներում հաճախ «ձգել» բառի փոխարեն գործածվում են «գցել» կամ «քցել» բառաձևերը:
  1. առաջ ձգել - ավելի վաղ կատարել, արագացնել
  2. դեն ձգել - շպրտել, նետել, հեռացնել իրենից
  3. երեսի վրա ձգել - անփույթ վերաբերվել, անխնամ թողնել ◆ Ղուկաս էգենդին դատապարտելի է աղջիկը երեսի վրա ձգելուն համար: Երվանդ Օտյան
  4. ձեռք ձգել
    1. ձեռք բերել, ճարել ◆ Դերասանական խումբը գումար մը կրցավ ձեռք ձգել: (Արփիար Արփիարյան)
    2. տիրանալ ◆ Նա իմ ամուսնուն աքսորեց Խուժիստան... իսկ ինձ յուր ձեռքը ձգելու համար ուղարկեց Մերուժան Արծրունուն: (Րաֆֆի)
  5. ճանկը ձգել
    1. ձեռք բերել, ճարել
    2. տիրանալ մի բանի, յուր իշխանության տակ գցել
  6. միտք ձգել - հիշեցնել
  7. շան օրը ձգել - խղճալի, ողորմելի վիճակի հասցնել, խայտառակել:

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. պրկել, ամրացնել, պընդացնել, քաշել (ժղ․), (գվռ․)՝ զլել, կքել, ձիգ տալ
  2. գցել
    1. նետել, ձգել, (արհմրհ․) շպրտել, արկանել (գվռ․) պալանդրկել, հոլտել, հոնտել, դեն գցել
    2. ձգել (արհմրհ․), (գվռ․) իցկել, թալել, լորտել, վայր ձգել, գահավեժ անել, ցած գցել, բաց թողնել
    3. դնել, նետել, ձգել (արհմրհ․)
    4. հարուցել, պատճառել
    5. բացել, փռել
    6. դնել, զետեղել, ձգել
    7. տնկել, հիմնադրել
    8. խանգարել, հետ գցել
    9. հագցնել, կապել, փաթաթել, անցկացնել
    10. ագուցել, ագուցանել, դնել
    11. մեկնել, հասցնել, ձգել
    12. ուղղել
    13. կառուցել, շինել, հիմնել
    14. բարդել
    15. պաշտոնակել
    16. նմանվել, քաշել (ժղ․)
  3. մոտեցնել, մերձեցնել
  4. արձակել
    1. ազատել, հեռացնել, վտարել, վռնդել, հանել, դուրս անել (պաշտոնից) (բրբ․)
    2. ազատություն տալ
    3. նետել, գցել, ձգել, թողնել, բաց թողնել, մահել (բրբ․), հիլ անել, հիլ տալ
    4. տարածել, սփռել (օդի, տարածության մեջ)
    5. կրակել, դատարկել (հրազենը)
    6. քանդել, բանալ, բացել, քակել (արևմտհ․), փրցնել, բաց անել, ետ անել, լուծել (կապը)
  5. քաշել, տանել
  6. երկարացնել, ընդարձակել
  7. երկարաձգել, տևականացնել, հասցնել
  8. տե՛ս թոթոփել
  9. տե՛ս մեկնել, երկարել, կառկառել
  10. թողնել
    1. թույլատրել, արտոնել, թույլ տալ, թող անել (գվռ․)
    2. հրաժարվել, ձեռք քաշել, վերջ տալ, (ժղ․) թարկ տալ
    3. արձակել, ձգել (արևմտհ․), բաց թողնել
    4. ավանդել, հանձնել
    5. վստահել, վերապահել, հանձնարարել
    6. պահել
    7. լքել
    8. հրաժարվել, (ժղ․) ձեռք քշել, վերջ տալ, թարկ անել
    9. անտեսել, անուշադրություն, մատնել, անտես անել
    10. հեռանալ
    11. զանցառել, զանց առնել,
    12. պահպանել, պահել
    13. պահ տալ
    14. անցկացնել, բաց թողնել
  11. տե՛ս լքել
  12. տե՛ս պատճառել
  13. տե՛ս տարածել
  14. տե՛ս հրաժարվել
  15. բացել, փռել,
    1. բանալ, ետ անել, ետ տալ, ետ տանել, չռել
  16. տե՛ս ձգձգել
  17. (ժղ․) ծխել
  18. տե՛ս վտարել
  19. տե՛ս ներշնչել


Աղբյուրներ

[խմբագրել]
Ստացված է «https://hy.wiktionary.org/w/index.php?title=ձգել&oldid=1783394» էջից