Jump to content

տիրապետել

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ տի•րա•պե•տել 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Բայ

  1. իր իշխանությունը տարածել մի բանի վրա, իշխել, իշխանություն ունենալ ◆ Այն ժամանակ Բակուրն էր տիրապետում Սյունիքում։
  2. (փխբ․) գերիշխել, գերիշխող տեղ գրավել, իշխել ◆ Թյուր վճիռները հոն ալ կտիրապետեն: (Գրիգոր Զոհրապ)
  3. տիրել, գրավել ◆ Ցլիկ Ամրամը… տիրապետեց Ուտիքն ու Սևորդյաց ձորը։ (Մուրացան)
  4. ունենալ որպես սեփականություն ◆ Նա էր տիրապետում այդ կալվածքներին։
  5. իրեն ենթարկել, իրեն հնազանդեցնել, իր ազդեցությանը՝ իր ուժին՝ հմայքին ենթարկել ◆ Շամիրամ տիրապետել է իմ սրտին։ (Նաիրի Զարյան)
  6. լավ իմանալ, որևէ բանից կատարելապես կարողանալ օգտվել, որևէ գործում հմուտ լինել, կարողանալ գործածել ◆ Պետք է տիրապետել գոնե մեկ օտար լեզվի։ ◆ Տիրապետել գրելու արվեստին։
  7. ի վիճակի լինել (իր մարմնի անդամները) գործունեության մեջ դնելու ◆ Նա վերջին անգամ հավաքեց իր հոգու ամբողջ ուժը, կարողացավ տիրապետել իր ձեռքին։ (Վահրամ Փափազյան)
  8. (փխբ․) կարողանալ զսպել՝ ղեկավարել (զգացումները, մտքերը և այլն) ◆ Նա այլևս չկարողացավ տիրապետել իր մտքերին։
  9. (փխբ․) տիրել, համակել, պատել ◆ Ցուցարարներին աստիճանաբար սկսեց տիրապետել զայրույթը։ Կ. Ռյուկման
  10. (հնց․) խնամարկել, հովանավորել
  11. (խսկց․) գրավել, յուրացնել

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. իշխել
  2. իշխել, տիրակալել, գերիշխել, կառավարել, տիրակալել, թագավորել, պայազատել (հնց․)
  3. գրավել, տիրանալ, տիրել, սեփականել, սեփականացնել, նվաճել, հափշտակել, բռնագրավել
  4. ունենալ, սեփականատիրել
  5. ենթարկել, հնազանդեցնել
  6. իմանալ, գիտենալ, սովորել, հմտանալ, յուրացնել
  7. տես՛ զսպել
  8. տե՛ս գրավել

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. իրեն տիրապետել
    1. սառնասրտությունը՝ ինքնատիրապետումը չկորցնել, իր զգացմունքների վրա կարողանալ իշխել
    2. գիտակցությունը տեղը լինել, իրեն չկորցնել

Աղբյուրներ

[խմբագրել]