քրքրել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [kʰɾkʰɾɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ք(ը)ր•ք(ը)•րել
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Բայ
- որևէ բան ծեծելով՝ քծծելով ևն թելերի՝ մազիկների բաժանել ◆ Վուշը՝ կանեփը քրքրել:
- շատ գործածելով մաշել՝ պատառոտել ◆ Հագուստը՝ գիրքը քրքրել։
- իրար միացած՝ միասին կապված՝ փնջված բաները քանդել ◆ Ազնիվը խոտի խուրձը քրքրում, ցրում Էր ախոոում:Ս.Խ.
- մի բանով խառնել՝ փորփրել ◆ Կրակը՝ մոխիրը քրքրել:
- պատառ-պատառ անել՝ հոշոտել ◆ Քիչ Էր մնում, որ բազեն բռներ աղավնուն և քրքրեր:Ղ.Ա.
- մանրամասնորեն ման գալ, փնտրել, որոնել, քանդել ◆ Ծոցի գրպանները քրքրեց, հանեց մի ածելի:Ն.Դ.
- զանազան շարժումներով (ձեռքով, գործիքով և այլնով) որևէ սարք՝ գործիք ևն սարքելու՝ կարգի գցելու ջանալ, զանազան մասերին՝ մանրակներին և այլնին ձեռք տալ ◆ Արամիկը քրքրեց իր տրակտորի մոտորն ու գործի դրեց:Ս.Խ.
- (փխբ․) ծակծկել, ճանկռտել, պատառոտել ◆ Մարմինը՝ մաշկը քրքրել:
- (փխբ․) քայքայել, կործանել, ավերել ◆ Գերմանացին շարունակում Է հեռաձիգ հրանոթներով քրքրել (Լենինգրադի) մարմինը:Ս.Խ.
- (փխբ․) հանգամանորեն քննել՝ հետազոտել ◆ Քըրքըրեցինք, քընընեցինք մենք խորհուրդը էս կյանքի:Հ.Թ.
- (փխբ․) հոգին կամ միտքը տանջել, հանգիստ չտալ ◆ Այս ահավոր հանելուկները քրքրում Էին Մանուշի քնքուշ ու դյուրազգաց սիրտը:Ս.Խ.
- (փխբ․) լարված մտածել, միտքը լարել (մի բան հիշելու՝ գիտակցության մեջ վերականգնելու և այլնի համար) ◆ Պապը քրքրեց հիշողությունը, հետո հանկարծ հարցրեց:Ս.Խ.
- (փխբ․) պախարակել, խիստ քննադատության ենթարկել, խայտառակել ◆ Ժողովում քարտուղարը նրան այնպես քրքրեց, այնպես ձեռքերով տվեց, որ տեղ չէր գտնում։
- (փխբ․) բամբասել, վատաբանել, չարախոսել, միսը ուտել ◆ Փոխանակ ըստ էության խոսելու, նա Շիրվանզադեի անձնավորությունն է քրքրում:Ս.Խ.
- խիստ ծեծել, ջարդել ◆ - Խիղճդ կտրվի, - գոռաց հիվանդ կինը, - երեխային քրքրեցիր:
- (փխդրձ․) (իրար, միմյանց և այլն բառերի հետ) գզվռտվել, ծեծվել, միմանց ծեծել։
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- փոփրել, քչփորել, քուջուջ անել
- մաշել, գզգզել, պատառոտել, բզկտել, գզզել, խզզել, ծվիկ-ծվիկ անել, փրիկ-փրիկ բերել, քրիկ-քրիկ բերել
- գզզել, խզզել, քձձել, խզտել, խզրտել, քճքճել
- հոշոտել, բզկտել, պատառոտել, պատառ պատառ անել
- կրկտել, պրպտել, փնտրել, որոնել, տնտղել, տակն ու վրա անել, ման գալ
- տե'ս ճանկռոտել
- տե'ս կործանել
- տե'ս հետազոտել
- տե'ս պախարակել
- տե;ս բամբասել
- տե'ս փափկացնել
- տե'ս ծեծել (1), ջարդել
- (մսնգ․) գործընթաց, որի ընթացքում խիտ մամլված մանրաթելավոր զանգվածը վերածվում է մանր քուլաների, փոքրանում է ծավալային խտությունը
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։