ծիծաղ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡siˈt͡sɑʁ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծիծաղ
վանկեր՝ ծի•ծաղ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բնիկ հնդեվրոպական կրկնավոր կազմություն՝ *g՛oig՛l- «պայծառ, զվարթ շողալ» արմատից. հմմտ. հայերեն ծաղ, ծաղր, հունարեն γέλος՝ «ծիծաղ»։
Գոյական
- արտաշնչական շարժումներով առաջացող հնչյուններ դեմքի ուրախագին արտահայտությամբ զուգորդված, որպես ուրախության՝ գոհունակության՝ հրճվանքի արտահայտություն ◆ Ձյունի փոշու մեջ հնչեց մի ծիծաղ զվարթ, ինչպես զանգակների ձայնը։ (Ակսել Բակունց) ◆ Մարտոն դեռ առնում էր իր ծաղրածությունները ընդհանուր ծիծաղի մեջ։ Հովհաննես Թումանյան
- դեմքի՝ աչքերի՝ հայացքի ցնծագին արտահայտություն ◆ Աչքերի ծիծաղը հմայում Էին դիմացինին։
- ծաղր, ծաղրանք։ ◆ Ամենաանշնորհք մարդն ես և բանաստեղծի ծիծաղին արժանի։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Գերմանուհին բնազդով զգաց, որ ծիծաղը իրեն է վերաբերվում։ (Ակսել Բակունց)
- ուրախությունից բխած՝ ուրախություն արտահայտող ձայներ, ուրախագին ձայներ (փխբ․) ◆ Տոնական ծիծաղն է ամեն տեղ հնչում։
- ուրախություն, ցնծություն, հրճվանք (փխբ․) ◆ Հոգվույս դափ ու թմբուկի կիջնե ծիծաղն այս գիշեր։ (Միսաք Մեծարենց)
- ծիծաղի նման դուրեկան ձայն, ջրի կարկաչ (փխբ․) ◆ Շատրվանները քրքջում Էին պայծառ ծիծաղով ադամանդեղեն։ (Ավետիք Իսահակյան)
- վետվետանք, ցոլք, փայլ (փխբ․) ◆ Աստղերուն ծիծաղը կդիտեմ։ (Վ. Շուշանյան)
Ածական
- ծիծաղելի, ծիծաղաշարժ (ժղ․) ◆ Ծիծաղ բան։
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- խնդուք (արևմտհ․), ժպիտ, քրքիջ, քրքջոց, քռքռոց, հռհռոց, կչկչոց, կարկաչ, կարկաչանք, քահ-քահ, փխկոց, փխփխկոց, փռթկոց, (հնց․)՝ խախանք, խնծիղ, խնծիղք, շխկարա (գվռ․)
- տե՛ս ծաղր, ծաղրանք
- տե՛ս ուրախություն, ցնծություն
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- ծիծաղ բարձրացնել
- ծիծաղեցնել, ծիծաղել տալ
- ծաղրի՝ ծիծաղի առիթ տալ
- անզուսպ կերպով ծիծաղել (շատերի)
- ծիծաղ բերել
- ծիծաղեցնել, ծիծաղել տալ
- ծաղրի՝ ծիծաղի առիթ տալ
- ծիծաղը բռնել
- սկսել անզուսպ կերպով ծիծաղել
- ծիծաղելու ցանկություն առաջանալ
- ասվում է, երբ մեկի խոսքը՝ պատմածը խիստ անհավանական՝ անհավատալի և այդ պատճառով էլ ծիծաղելի է լինում
- ծիծաղ ընկնել (տունը, դահլիճը և այլն) - ընդհանուր ծիծաղ առաջանալ
- ծիծաղ հարուցել
- ծիծաղեցնել, ծիծաղել տալ
- ծաղրի՝ ծիծաղի առիթ տալ
- ծիծաղ(ը) շարժել
- ծիծաղեցնել, ծիծաղել տալ
- ծաղրի՝ ծիծաղի առիթ տալ
- ծիծաղը գալ - ծիծաղելու ցանկություն առաջանալ
- ծիծաղից թուլանալ՝ մեռնել՝ ուշաթափ (ուշագնաց) լինել - շատ և բուռն կերպով ծիծաղել
- ծիծաղ տեսնել մեկի երեսին՝ դեմքին - մեկին ուրախ տեսնել
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | ծիծաղ(ը) | ծիծաղներ(ը) |
| Սեռ. | ծիծաղի | ծիծաղների |
| Տր. | ծիծաղի(ն) | ծիծաղների(ն) |
| Հայց. | ծիծաղ(ը) | ծիծաղներ(ը) |
| Բաց. | ծիծաղից | ծիծաղներից |
| Գործ. | ծիծաղով | ծիծաղներով |
| Ներգ. | ծիծաղում | ծիծաղներում |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ծիծաղ: |
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Դերենիկ Դեմիրճյան
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Քաղվածք/Միսաք Մեծարենց
- Քաղվածք/Ավետիք Իսահակյան
- Հայերեն ածականներ
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Հայերեն բառեր հնացած իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից