Հայերեն

ՄՀԱ՝ [tiˈɾɛl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ տի•րել

Ստուգաբանություն

Գոյական

գրավել, նվաճել, իր տիրապետությանը՝ իշխանությանը ենթարկել ◆ Տիրեց Աթիլլան բազում երկրներ։
իշխել, թագավորել ◆ Պարսկաստանում նույնպես Արշակունյաց տոհմն էր տիրում: (Րաֆֆի)
շրջապատի նկատմամբ բարձր դիրք ունենալ, իշխել մի տեղի վրա, բարձր՝ հարմար դիրք ունենալ ◆ Այդ բարձունքը տիրում է շրջապատին։
որևէ բանի նկատմամբ կամ որևէ մեկի վրա իշխանություն՝ անդիմադրելի ազդեցություն ունենալ ◆ Եվ ի՞նչ է գանձը, որով հիմարը տիրում է մարդկանց։ (Ավետիք Իսահակյան)
(փխբ․) տարածված լինել, տարածվել, սփռվել, իշխել, թագավորել ◆ Շուրջը համատարած ճերմակություն էր տիրում: Լևոն Հախվերդյան
(փխբ․) իշխող լինել, գերիշխել ◆ Այնտեղ բարքերի ազատությունն է տիրում:
իր ազդեցությանը ենթարկել, որևէ բանի անկացած ուղղությունը տալ, իր կողմը գրավել ◆ Շուտով հռետորը տիրեց ունկնդիրներին։
(փխբ․) Զսպել, չթողնել, որ դրսևորվի՝ արտահայտվի, իր կամքին ենթարկել ◆ Բարվոք է գուցե… տիրել կրքերին։ (Ավետիք Իսահակյան)
հրապուրել, գրավել ◆ Եկել է մեր աղջկան տիրել: Դերենիկ Դեմիրճյան
ամբողջ էությունը գրավել՝ պաշարել՝ համակել, պատել (մտքերի, զգացմունքների, զգացողությունների մասին) ◆ Շփոթություն ու զարմանք տիրեց ամենքին։ Ստեփան Զորյան
(փխբ․) համակել, թագավորել, մի որևէ վիճակ իշխել՝ տիրապետել ◆ Պառլամենտի շենքում տիրում էր անսովոր աշխուժություն։ (Կ. Ռյուկման)
տեր դառնալ, գրավել ◆ Թշնամին տիրել էր քաղաքի դիրքերին։ Եղիշե Չարենց
որևէ բանի տերը լինել, որևէ բան իրեն պատկանել, իրենը լինել, որպես սեփականություն ունենալ ◆ Սահմանագլխի նախարարներից ոմանք տիրում էին մի քանի գավառների։ (Րաֆֆի)
սովորել, տիրապետել, յուրացնել ◆ Լինելով թիֆլիսեցի՝ լավ չէր տիրում գրական լեզվին։ ՍԺ
գործել, զորել ◆ Ամենուր տիրում են բնության միևնույն օրենքները։

Հոմանիշներ

գրավել, նվաճել, զավթել, բռնագրավել, բռնատիրել, տիրանալ, առնել, (ժղ․)՝ թևերը փռել, ձեռքը գցել,
իշխել, թագավորել, բռնակալել, տիրապետել,
տիրանալ, սեփականել, գրավել, տրապետել, տեր լինել, տեր կանգնել, տեր կենալ, տիրություն անել
իշխել,
տե՛ս սփռվել, տարածվել
գերիշխել
ենթարկել զսպել
տե՛ս հրապուրել, գրավել
համակել, պատել, պաշարել
տե՛ս գործել

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ reign conquer, overpower, seize գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ владеть (ru) ‎(vladetʹ), завладеть (ru) ‎(zavladetʹ), овладевать (ru) ‎(ovladevatʹ), овладеть (ru) ‎(ovladetʹ), обладать (ru) ‎(obladatʹ), властвовать (ru) ‎(vlastvovatʹ), господствовать (ru) ‎(gospodstvovatʹ), царить (ru) ‎(caritʹ), царствовать (ru) ‎(carstvovatʹ), господствовать (ru) ‎(gospodstvovatʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։