խրատ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χəˈɾɑt]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խրատ

վանկեր՝ խ(ը)•րատ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբուրից. հմմտ. ավեստերեն xratu, միջին պարսկերեն xrat:

Գոյական

1. դաստիարակիչ՝ բարոյախոսական խորհուրդ՝ հորդոր, մեկին ուղիղ ընթացքի բերելու կամ որևէ բան ճիշտ՝ գեղեցիկ՝ լավ կատարելու համար հորդոր՝ խորհուրդ ◆ (Մհերը) չի լսի սաստի, ոչ էլ խրատի: (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Ես միշտ կարող էի տեսնել նրան և լսել նրա իմաստալից խրատները: (Րաֆֆի)
2. բարոյախրատական բովանդակաթյամբ փոքրածավալ գրվածք, առակ ◆ Խիկար իմաստունի խրատները:
3. (փխբ․) անհաջողություն՝ ձախողանք և այլն, որից կարելի է օգտակար եզրակացության հանգել, դաս, զգուշացում ◆ Թող սա ինձ լինի խրատ, որ էլ չցանեմ կտավատ։
4. (փխբ․) փորձից՝ գործից հետևցրած եզրակացություն, որ օգտակար է հետագայի համար
5. ծեծ, պատիժ ◆ Դա մի դառը խրատ է, որով ժողովուրդը պատժում է բռնակալի ամբարտավանությունը։ (Րաֆֆի) ◆ Այդ խրատ կոչվածը աստծո մի առանձին պատիժն էր։ (Րաֆֆի)

Հոմանիշներ

1. խորհուրդ, հորդոր, քարոզ, (հնց․)՝ խրատաբանություն, խրատ(ա)տվություն, խելքուխրատ (ժղ․), քաշանք (գվռ․)
2. (փխբ․) գայլի ավետարան, գայլի շարական
3. տե՛ս առակ
4. տե՛ս անհաջողություն, ձախողանք
5. տե՛ս պատվեր, հրահանգ
6. տե՛ս ծեծ, պատիժ
7. տե՛ս դաս

Արտահայտություններ

1. Խրատը առնել Սեբաստիա՝ Խոսքերից ազդվել։
2. Խրատը բռբնել, Ասածը անել։
3. Խրատը ծոցը Պոլիս՝ Խրատի կարիքը չզգացող։
4. խրատ առնել - խրատվել, սովորել, փորձառություն ձեռք բերել ◆ Խնդրում էի թողնել հին ճանապարհը, խրատ առնել հին սրնդի փորձերից։ Հովհաննես Թումանյան
5. խրատ թողնել - պատգամ՝ ավանդ թողնել
6. խրատ լինել - որևէ դեպք փորձություն՝ անախորժություն և այլն ծառայել իբրև զգուշացման միջոց՝ նման սխալ չկրկնելու համար ◆ Վիրավորեց խոլամներից մեկին, էլի խրատ չեղավ: (Ավետիք Իսահակյան)
7. խրատ(ը) կատարել - մեկի խրատին՝ խորհուրդներին հետևել, այնպիսի ընթացք բռնել, ինչպիսին հորդորվում է խրատողի կողմից ◆ Եթե բոլոր խրատներս կատարես… կյանքումդ նեղություն չես քաշի։ Սերո Խանզադյան
8. խրատ կարդալ
   1. խրատել ◆ Քաղցր խրատներ էր կարդում, երբ որդին ցույց էր տալիս… ընդդիմություն։ (Րաֆֆի)
   2. անհարկի խրատներ տալ, քարոզ կարդալ
9. խրատ տալ
   1. խրատել ◆ Եթե ամեն խրատ տվող իր խրատները նախ իր գլխի վրա փորձելու լիներ… հիմարություններ դուրս տալու վտանգից ազատ կմնար։ (Րաֆֆի)
   2. պատվիրել, առաջարկել, հանձնարարել ◆ Մենք խրատ կուտանք Սիմաֆորին, որ գանձու պաշտոնեության մեջ անգամ մը փնտրել տա ցրվիչը։ Հակոբ Պարոնյան
   3. պատժել մի վատ արարքի համար, դաս տալ
10. խրատ ուտել - խրատվել
11. խրատը գետին գցել - մեկի խորհրդին չհետևել՝ խորհուրդը չկատարել ◆ Արի խրատս գետին մի գցիր: (Խաչատուր Աբովյան)

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	խրատ(ը)	խրատներ(ը)
Սեռ.	խրատի	խրատների
Տր.	խրատի(ն)	խրատների(ն)
Հայց.	խրատ(ը)	խրատներ(ը)
Բաց.	խրատից	խրատներից
Գործ.	խրատով	խրատներով
Ներգ.	խրատում	խրատներում

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ admonition, caution, advice, reproof, punishment գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ наставление (ru) ‎(nastavlenije), назидание (ru) ‎(nazidanije), поучение (ru) ‎(poučenije), увещание (ru) ‎(uveščanije), увещевание (ru) ‎(uveščevanije), трёпка (ru) ‎(trjópka), наказание (ru) ‎(nakazanije), урок (ru) ‎(urok), наука (ru) ‎(nauka) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χɾɑt]

Բացատրություն

1. (նորբ․) հորդոր

Թարգմանություն

• ռուսերեն՝
• անգլերեն՝

Աղբյուրներ

• Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։