Jump to content

ամոթ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«Ամոթ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ամօթ


վանկեր՝ ա•մոթ 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Գոյական

  1. իր ոչ բարեբարո արարքից անհամար զգալու կամ զղջալու ներքին խռովություն՝ հուզում ◆ Ամոթի զգացումը նրա մեջ տեղի տվեց խղճի խայթոցի. չէ՞ որ այդ կնոջ առջև մեղավոր էր իր ապօրինի զգացումներով։ (Շիրվանզադե) ◆ Եվ Արմենիերը զգաց, որ երեսն ամոթից այրվում է։ (Ակսել Բակունց) ◆ Վիրավորը… և նրա ընկերները… ամոթից կասկարմիր՝ կանգնեցին Վարդանի առջև։ Դերենիկ Դեմիրճյան
  2. անպատվության՝ ստորացման զգացում, ամոթանք
  3. Նոր Նախիջևան՝ պատշաճություն, ողջախոհության ընդունված կանոնների հասկացող արարքի կամ վիճակի զգացում, անպատշաճ
  4. անպատվություն, խայտառակություն ◆ Բայց չէ, արյունով ես պիտի մաքրեմ, Որդուս ճակատից ամոթը քերեմ։ Սարմեն
  5. ամոթխածություն ◆ Գուցե դա առաջին ամոթն էր նրա կյանքում այն օրից, երբ ճանաչել էր կանանց։ (Շիրվանզադե)
  6. ամաչելու՝ ամոթանք զգալու արտահայտություն
  7. Թբիլիսի, Բուլանըխ, Սասուն, Սեբաստիա, Էվերիկ՝ սեռական գործարան, ամոթույք ◆ Ամոթդ ծածկի։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
  8. գործածվում է որպես նախախրատական բացականչություն ◆ Ամո՛թ քեզ Մո՛սի, թուք ու նախատինք, Ամո՛թ քեզ նման գոված իգիթին։ Հովհաննես Թումանյան

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. ամոթահարություն, այպ, խիպ, խպնոտություն, աբուռ, նամուս, երեսի ջուր, երեսի աբուռ, երեսի կաշի, երեսի մեռոն, երեսի ջուր
  2. տե՛ս ամոթանք
  3. տե՛ս ամոթխածություն
  4. տե՛ս անպատվություն
  5. տե՛ս ամոթույք

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. ամոթ է - ամոթալի է ◆ Փողի մասին ավելորդ է, Մեր մեջ խոսելն էլ ամոթ է: Հովհաննես Թումանյան
  2. ամոթ անել, քաշել - ամաչել, անհարմար զգալ ◆ Ամոթ չի՞ս քաշում, վուր ղայիմ-ղայիմ ուշունցներ իս տալի։ (Խաթաբալա)
  3. ամոթ թողնել - ամոթի զգացումը կորցնել
  4. ամոթ ծախել - ամոթի՝ պատվի զգացումը կորցնել
  5. ամոթից գետինը մտնել, ամոթու գետինը մտնել, անցնել, ամոթից մեռնել, ամոթու մեռնել - ամոթահար լինել, շատ ամաչել, ամոթից չուզենալ մարդկանց երևալ ◆ Մինչև հիմա էլ, որ մտածում եմ, ուզում եմ գետինը մտնել ամոթից: (Նար-Դոս) ◆ Այսօր, երբ եկավ զինթղթակիցը, … ուղղակի քիչ մնաց ամոթից գետինը մտնեի։ (Քրիստափոր Թափալցյան)
  6. ամոթի կնքի դրոշմել - նշանակել, պախարակել ◆ Ես այդ անում եմ, որպեսզի կարողանամ ամոթո կնիք դրոշմել մեր իշխանների ճակատին։ (Մուրացան)
  7. ամոթով անել, թողնել - ամոթալի վիճակի մեջ գցել, մեկի ամաչելու պատճառ դառնալ, սպասված հույսերը չարդարացնել ◆ Այնպես արա, որ ամոթով չթողնես ինձ։ Սերո Խանզադյան ◆ Սուրեն ջան, ամոթով չթողնես մեզ։ Ստեփան Զորյան ◆ Ասում է, թե մի երկու ընկեր է գալիս տուն, ինձ ամոթով է անում, երկու կարգին խոսք չի իմանում, որ ասի։ (Քրիստափոր Թափալցյան)
  8. ամոթով մնալ, անել - խոստում` պարտավորություն չկատարելու կամ այլ պատճառով ամոթալի վիճակի մեջ ընկնել ◆ Ես շատ ամոթով մնացի, մեր պարտականությունն էր անոր կերակուր հրամցնելը։ Հակոբ Պարոնյան ◆ Դու կարդա, կարդա, որ էգուց ամոթով չմնաս։ Ստեփան Զորյան ◆ Հենց անենք, որ ամոթու չմնանք։ Հովհաննես Ճուղուրյան
  9. ամոթ չլինի (ասելը, հարցնելը) - եթե կարելի է (ասել, հարցնել), անհարմար չլինի (ասելը, հարցնելը) ◆ Ամոթ չլինի հարցնելը… ի՞նչ արհեստի տեր ես դու, ինչքա՞ն փող ես աշխատում, որ էսպես քեֆով ես անցկացնում քո ժամանակը։ Հովհաննես Թումանյան
  10. ամոթ զգալ - ամաչել ◆ Առաջին անգամն էր, որ ես Երվանդի առաջ սուտ էի խոսում։ Եվ ամոթ զգացի, և ցավ։ (Ավետիք Իսահակյան)
  11. ամոթ է ասել - անհարմար, անպատշաճ է ասել ◆ Եվ օրը ցերեկով ուսանողին պատժում էին՝ մերկացնելով մարմնի այն մասերը, որ ամոթ է ասել։ (Ակսել Բակունց)
  12. ամոթի տուն - հասարակաց տուն ◆ Քամբախ-քարուտակ լինիս, Ստամբուլ… քո գինետներ, ամոթի տներ։ ԳՄՀ
  13. երեսի ամոթը գնալ - անամոթանալ, անամոթ դառնալ, ամոթի զգացումը կորցնել

Աղբյուրներ

[խմբագրել]