Jump to content

ջան

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ջան

վանկեր՝ ջան 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական *ye-ni` *iā «հուզված լինել» արմատից. հմմտ. հունարեն ξήλος՝ «ջանք, նախանձ», ավեստերեն yah- «եռալ»։

Գոյական

  1. տե՛ս ջանք

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. տե՛ս ջանք (1)

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. ջան անել՝ գործադրել՝ թափել - ջանք թափել, ջանալ

Թարգմանություններ

[խմբագրել]

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Փոխառություն` պարսկերեն «جان» (ջաան)-ից։

Գոյական

  1. (խսկց․) մարմին
  2. կյանք, կենդանություն
  3. հոգի, շունչ
  4. առույգություն, մարմնական՝ ֆիզիկական կարողություն՝ ուժ
  5. հոգյակ, սիրելիս
  6. գործածվում է որպես փաղաքշական բառ, որ դրվում է անվան վրա՝ սիրելիս, հարազատս նշանակությամբ ◆ Բաց չե՝մ թողնի, Լևոն ջա՜ն, ազիզ ջա՜ն: (Նաիրի Զարյան)

Ձայնարկություն

  1. ուրախության՝ երանության՝ բավականության բացականչություն ◆ Ես հարուստ եմ ջա՜ն, ես հարուստ։ Հովհաննես Թումանյան
  2. իբրև պատասխանական բառ մեկի կանչին սիրալիր քնքշանքով պատասխանելու համար ◆ -Մայրիկ։ -Ջա՜ն, ի՞նչ ես ուզում։

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. տե՛ս մարմին
  2. տե՛ս կյանք, կենդանություն
  3. տե՛ս հոգի, շունչ
  4. տե՛ս սիրելի

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. ջան ասել, ջան լսել -իրար հետ շատ սիրով լինել
  2. ջան գյուլում - տե՝ս Ջանգյուլում
  3. ջանը գալ - ի վիճակի լինել, աշխատել կարողանալ
  4. ջանը դող ընկնել - սաստիկ վախենալ, ահից սարսափից դողալ
  5. ջանը կրակ ընկնել
    1. որևէ բանից անհանգստանալ, մտատանջվել
    2. հանգիստը կորցնել, տանջվել մի բանի համար , տառապել
  6. ջանը սաղ լինել - առողջ լինել
  7. ջանը քոր գալ - ծեծվելու ցանկություն ունենալ, այնպիսի բան անել, որի համար ծեծով են պատժում
  8. ջանին ղուրբան - գործածվում է որպես բարեմաղթական՝ գովասանական արտահայտություն՝ նրա հոգուն մեռնեմ նշանակությամբ
  9. ջան ասել, ջան լսել Ղարաբաղ՝
    1. Քաղցր ու մտերմիկ զրուցել, իրար փաղաքշական խոսքեր ասել, իրար գուրգուրել, սիրաբանել ◆ Ուստեն տանը չելած վախտը, քրկսով էթում ին բաղումը, նստում, ասում, խոսում ... ջան ասում, ջան լսում, սեր անում։ Հժհք ◆ Ընդուց հետո ցերեկն էլ եմ նշանածիս հետ սհաթներով գոմումը ջան ասում, ջան լսում։ (Պերճ Պռոշյան)
    2. մտերիմ լինել, սրտակից բարեկամներ լինել ◆ Հունոն ու Մելիք-Մրտոյի տղա զաքոն իրարու ջան էին ասում, ջան էին լսում։ (Պերճ Պռոշյան)
  10. ջան գալ, տե՛ս ջանի գալ
  11. ջան չի անում Ուրմիա՝ նեղություն չի քաշում, իրեն մի քիչ նեղությւոն չի տալիս ◆ Զիհն էլ քնքան թամբալ, որ ջան չի անելը պինչը սըրփը։ ՄԱս
  12. ջան չմնաց
    1. Էլ ուժ՝ կարողությւոն չմնաց, ուժերը(ս) հատան
    2. նյութական միջոցները շատ պակասել, նյութապես վատ վիճակի հասնել, հոգին դուրս գալ ◆ -Գլխիդ մեռնիմ, էլ բերան մի բաց անիլ, աստված, երկինք, գետինք, ծով, ցամաք, խալխումը ջան չմնաց։ (Պերճ Պռոշյան)
  13. ջան չունի, շատ նիհար, շատ հյուծված ◆ զառի աքիր, շատ ես կթել, հեյվանը մեղք ա, ջան չունի։ (Ակսել Բակունց)
  14. ջան տալ
    1. հոգին տալ, շատ սիրել ◆ Քեզ ջան եմ տալիս Չես հասկանում Անգութ հոգեհան։ (Շերամ)
    2. տանջվել, չարչարվել, հոգին դուրս գալ ◆ Էլ ի՞նչ օգուտ ջան տու, կինքըտ հա մաշի։ (Սայաթ-Նովա)
    3. Մի գործի վրա մեծ եռանդով աշխատել, ջանադիր լինել, ջանը՝ ուժը չխնայել, լավ աշխատել ◆ Բաս որդիք, տեսում եք՝ սրանց ոնց որ ջան տաք օրանց բանին։ (Պերճ Պռոշյան)

Թարգմանություններ

[խմբագրել]

Աղբյուրներ

[խմբագրել]