ահ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ահ 

ահ1[խմբագրել]

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն āhr (’hl), մանիքեական պարսկերեն ’hr’s’d «վախեցած, զարհուրած»։

Գոյական[խմբագրել]

  1. վախ, երկյուղ, վտանգ ◆ Նաիրյան վերջին գուսանի ոգին էր ահից թպրտում։ Եղիշե Չարենց
  2. վախի զգացում, տագնապ ◆ Թող ստրկության մռայլ գիշեր ահ չբերե քո սրտին։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  3. մեծ պատկառանք՝ ակնածություն
  4. (աստղգ․) Մարսի երկու արբանյակներից մեկը (Ֆոբոս)
  5. (գվռ․) երկյուղ ազդող բան
  6. Արաբկիր՝ անեծք

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. վախ, երկյուղ, սարսափ, ահուդող, ահուսարսափ, վախուդող, սոսկում, զարհուրանք, ահաբեկություն, սարսուռ (փխբ․), զարզանդ, (հնց․) զահանդանք, զանգիտանք, զանգիտություն, խեթ, պակ, պակուցում, խստմնում, տատամսություն, (գվռ․)՝ սրտադող, պահպոհ, պահ, լարզ, վզվզուկ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ահ ազդել - ահ պատճառել, ահ առթել, ահ գցել
  2. Խոտուրջուր՝ ահ անել, ահ էնել, ունենալ - վախեցնել, վախենալ, երկյուղ կրել ◆ Տղին ահ էրա, մահ մի էնե։ (Մ․Հաճյան)
  3. ահ առնել - զարհուրել, սարսափել ◆ Ծանր է շնչում հովիվն ահ առած: Հովհաննես Թումանյան
  4. ահ գցել՝ ձգել (քցել) - երկյուղ տարածել, ահաբեկել
  5. ահ ընկնել (սիրտը, մարմինը) - ահաբեկվել ◆ Էստեղ մի անտեր ահ ընկավ սիրտս։ Հովհաննես Թումանյան
  6. ահ տալ - վախեցնել, սպառնալ ◆ Ահ տուր, որ չարություն չանի։ Սահակ Ամատունի
  7. ահ ու դող, ահ ու վախ - սարսափ ◆ Ակուռեցին… ահ ու դողով հարցրեց։ (Ակսել Բակունց) ◆ Էս որ տեսավ Մսրա բանակ, Ջուր կտրվեց ահ ու վախից: Հովհաննես Թումանյան ◆ Էլ ահ ու դող չունեի, ուզածս արել էի, մեղքս գործել։ (Խաչատուր Աբովյան)
  8. ահը սիրտն առնել, կալնել - սիրտն ահ ընկնել, վախենալ, երկյուղ զգալ ◆ Ահը սիրտս կալավ, ասում էի՝ հիմար մաշկակար, ինչի՞ տեր ես, որ կնիկ ուզեցիր։ (Սարգիս Քամալյան) ◆ Էստեղ մի անտեր ահ ընկավ սիրտըս։ Հովհաննես Թումանյան
  9. ահը վեր է քան մահը - ահը մահից սարսափելի է
  10. ահ քաշել - երկյուղ զգալ, վախենալ ◆ Դավիթը քաջ է, ումնի՞ց ահ քաշի, թող թեկուզ առյուծ պատահի նրան, կխեղճացնի, ինչպես մի գառան։ Լևոն Միրիջանյան
  11. ահը սրտեն, ամոթը երեսեն - ահ ու ամոթ չունեցող, անամոթ
  12. ահը վեր է, քան մահը - ահը մահից զորեղ է
  13. ահի տարին ի՞նչ էր, թե մահի տարին ինչ լինի - մարդը որ լիության ժամանակ վատ է եղել, նեղ վիճակում ավելի սոսկալի կլինի
  14. Մուշ, Ուրմիա՝ ահ ու զարզանդ - ուժեղ վախ ◆ Մրրիկը կատաղաբար մռնչում էր սոսկալի, ահ ու զարզանդ վեր բերում։ (Րաֆֆի)
  15. ահ ու դողը ջանն առնել, ընկնել - երկյուղից դողալ, սարսափահար լինել ◆ Օձը կողքից անցավ, ահ ու դողը ջանն առավ։ Սահակ Ամատունի
  16. ահ ու սարսափ - սաստիկ վախ ◆ Այնտեղ ամենն էլ ահ ու սարսափի մեջ էին։ (Ղազարոս Աղայան) ◆ Ահ ու սարսափը այնպես էր տիրել խեղճերին, որ նույնիսկ խոսածները չէին հասկանում։ (Մուրացան)
  17. ահ ու փախ - երկյուղ ու փախուստ ◆ Ահ ու փախի ժամանակ նրանք ապաստանել են այս տեղերը։ Հովհաննես Թումանյան

ահ2[խմբագրել]

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Ձայնարկություն[խմբագրել]

  1. վշտի՝ ցավի բացականչություն ◆ Ահ խեղճ թռչուն, այդ դալկահար գրկին մեջ Աշնանային ցուրտ լռության՝ կմարի։ (Դանիել Վարուժան)
  2. զարմանքի բացականչություն
  3. արհամարհանքի բացականչություն
  4. ուրախության բացականչություն ◆ Ահ, շատ ուրախ եմ, որ ձեզ հանդիպեցի։ Ստեփան Զորյան
  5. ըղձանքի՝ ցանկության բացականչություն
  6. անտարբերության բացականչություն

Հոմանիշներ[խմբագրել]

Արտահայտություններ[խմբագրել]

Աղբյուրներ[խմբագրել]