ուխտ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [uχt]

Լեռնապատի Սուրբ Նշան ուխտը

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ուխտ

վանկեր՝ ուխտ 

Ստուգաբանություն

Իրանական աղբյուրներում՝ *uxt. հմմտ. ավ. uxti «խոսք, ասված բան»։

Գոյական

1. որևէ բան անելու կամ չանելու նվիրականացված խոստում՝ որպես անխախտելի պարտավորություն ◆ Մենք ուխտ ունենք՝ միշտ դեպի լույս, Ու գնում ենք մեր ճամփով։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Ինչպե՞ս կարող եմ դրժել իմ խոսքը, իմ ուխտը: (Նար-Դոս)
2. պատգամ, պատվիրան, որպես անխախտ հանձնարարություն՝ պատվեր, հայտնվող կամք՝ ցանկություն
3. փոխադարձ համաձայնության դաշինք ◆ Գագիկ թագավորը բարեկամության և միության ուխտ հաստատեց, գրելով այդ առթիվ դաշնագիրը։ (Մուրացան)
4. որևէ ընդհանուր պարտավորությամբ իրար հետ միավորված մարդկանց խումբ
5. կրոնական միաբանություն ◆ Այստեղ գործում էին բոլորովին այլ ուխտի կրոնավորներ։ (Րաֆֆի) ◆ Այս ու այն կողմերը փախած կամ տարագիր եղած առաջնորդներն ու միաբանները նորեն դարձան դեպի իրենց ուխտերը: (Մուրացան)
6. այդպիսի միաբանության հաստատությունը, վանք ◆ Միաբանել ենք մի ուխտի մեջ և պատրաստվում ենք պատերազմի, եթե բանը հասնի դրան։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Մի խումբ երիտասարդ զինվորներ խնդրեցին իրենց ընդունել ուխտի մեջ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
7. (կրոն․) Կտակարան (Նոր, Հին) ◆ Նոր ուխտի պատմությունը ավանդված է ավետարաններում և առաքյալնների թղթերում։ (Ստ. Մալխասյան)
8. (հնց․) ուխտավայր, սրբավայր ◆ «Հաջի» մականունը ստացել էր նա այն պատճառով, որ երկու անգամ Ս. Երուսաղեմ ուխտ էր գնացել։ (Րաֆֆի) ◆ Էրված սրտով եկել եմ ուխտ: Պարույր Սևակ
9. ուխտագնացություն ◆ Մուղնու ուխտը լինում է սեպտեմբերի վերջին։ ◆ Հազար մարդ էր անցնում Կատարի ուխտի օրը։ (Ակսել Բակունց) ◆ Միտն էր գալիս ժամերգությունն ուխտի օրերին։(Ակսել Բակունց)
10. (եկեղ․) որևէ սրբի տոն, որ ուխտի գնալու հատուկ օր է համարվում
11. (պաշտանվ․) վանական միաբանություն, կրոնաասպետական միաբանություն

Հոմանիշներ

1. երդում, խոստում
2. պատգամ, պատվիրան
3. դաշինք, համաձայնություն, փոխհամաձայնություն, ուխտադրություն, դաշնադրություն, պայմանադրություն, դաշն (հնց․), ղավլ, (հզվդ․) (կրոն․) եղբայրություն, միաբանություն
4. կտակարան (Հին, Նոր)
5. տե՛ս ուխտավայր, սրբավայր
6. տե՛ս վանք, մենաստան
7. տե՛ս ուխտագնացություն
8. տե՛ս սրբատոն

Արտահայտություններ

1. ուխտ անել - ուխտել
2. ուխտ գնալ - որևէ ցանկությամբ ուխտավայր գնալ, ուխտավայր այցելել
3. ուխտ գլխին խռով մնա - ուխտադրժության համար պատժվի
4. ուխտը կատար - ուխտը կատարվի
5. ուխտ կապել
   1. ուխտել
   2. համաձայնություն՝ միասնական վճիռ կայացնել, դաշինք կապել
6. ուխտով կապվել - անխզելի միաբանությամբ՝ դաշինքով իրար հետ կապվել, միանալ

Հոլովում

	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ուխտ	ուխտեր(ը)
Սեռ.	ուխտի	ուխտերի
Տր.	ուխտի(ն)	ուխտերի(ն)
Հայց.	ուխտ(ը)	ուխտեր(ը)
Բաց.	ուխտից	ծովերից
Գործ.	ուխտով	ուխտերով
Ներգ.	ուխտում	ուխտերում

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ covenant, sacrament, pledge, faith, order գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ обет (ru) ‎(obet), клятва (ru) ‎(kljatva), манастырь (ru) ‎(manastyrʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
• Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։