սուրբ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [suɾb]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ սուրբ
վանկեր՝ սուրբ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բնիկ հնդեվրոպական *k՛ubro- արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն çubhrá- «փայլուն, պայծառ, գեղեցիկ» (հայ-հնդկական զուգաբանություն)։
Ածական
- (կրոն․) աստվածային շնորհով՝ հատկությամբ օժտված
- գործածվում է որպես մակդիր այն բառերի, որոնք ցույց են տալիս կրոնական՝ պաշտամունքային առարկաներ ու վայրեր
- քրիստոնեական դավանանքի մեջ՝ կյանքը աստծուն ու եկեղեցուն ծառայեցնելով անցկացրած և մահվանից հետո հավատացյալների հովանավորը ճանաչված
- առաքինի, կրոնական տեսակետից անբասիր, բարեպաշտ
- հերոսական գործերով՝ գործունեությամբ ժողովրդի (եկեղեցու) բացարձակ ճանաչման հասած և սրբերի շարքին դասված
- կրոնական-եկեղեցական գործունեությամբ եկեղեցու կողմից սուրբ համարված՝ սրբերի շարքին դասված
- նվիրական, սրբազան, վես, վսեմ ◆ Այսքան գարշելի գործերի շարքում ես անկեղծ ու սուրբ մի բան տեսա միայն։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Ինչ ես ուզում մեր սուրբ հողից (Ավետիք Իսահակյան)
- անարատ, անբասիր, մաքուր, անբիծ ◆ Ռամկի սուրբ… գործ՝ վաստակ։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Այս օրերում չարությամբ լցված, քեզ, սուրբ մանկություն, հիշում եմ։ Հովհաննես Թումանյան
- բարոյական, բարձր հատկություններով օժտված, առաքինի, ազնիվ
- արդար, ազնիվ, վեհ
- շատ իմաստուն, իմաստալից
- գործածվում է առհասարակ լավի, դրականի, բաձարձակապես ընտիրի նշանակությամբ
- մաքուր, հստակ, ջինջ
Գոյական
- իր գործունեությամբ՝ կրոնի համար նահատակվելով՝ սուրբ հայերի շարքին դասված մարդ
- այն սուրբ ոգին, որը համարվում է տվյալ սրբավայրի հովանավորը ◆ Բոլոր սրբերին ուխտի գնաց։
- աստծո մակդիր ◆ Սուրբ Աստված
- եկեղեցու կողմից ճանաչված աստվածահաճո անձ◆ Անասունը մատաղ ենք անում մեր խաչերի ու սրբերի առջև։ Հովհաննես Թումանյան
- սրբատեղի․ Հայաստանում՝ առավելապես որեւէ բնակավայրի բնակիչների կողմից սրբություն համարվող մի քար կամ կառույց
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- (կրոն․) աստվածային
- առաքին, անբասիր, անբիծ, բարեպաշտ
- տե՛ս սրբազան, նվիրական, վսեմ
- տե՛ս մաքուր, անարատ, անաղարտ
- տե՛ս ազնիվ, առաքինի, բարոյական
- տե՛ս իմաստուն, իմաստալից
- տե՛ս արդար
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- Սուրբ գիր - Աստվածաշունչ
- Սուրբ երրորդություն (կրոն․) - ըստ քրիստոնեական կրոնի՝ Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու միասնությունը՝ որպես մեկ աստվածություն
- Սուրբ տառ կամ տառք (հնց․) - Ս. գիրք, Աստվածաշունչ
- սրբի դուռ դառնալ, (հնց․) - հաճախումները՝ այցելությունները շատանալ՝ հաճախանալ
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։