իջնել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [id͡ʒˈnɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ իջ•նել
Բայ
- բարձր տեղից ցած գալ՝ գնալ ◆ Դժվար է մի քանի անգամ 4-րդ հարկից իջնել ու բարձրանալ։
- հեծած՝ նստած տեղից կամ փոխադրամիջոցից վեր գալ՝ գետնին կանգնել ◆ Ձիուց իջնել:
- խորանալ, դեպի խորքը գնալ ◆ Թունելագործները 500 մետր իջել են:
- ընկղմվել, սուզվել, ջրի տակ՝ հատակը գնալ ◆ Տիղմը իջավ հատակը։
- դեպի ցած ուղղվել՝ դառնալ ◆ Հայացքն իջավ նրա տխուր դեմքին։
- ընկնել՝ հենվել՝ հանգչել մի բանի վրա ◆ Գլուխն իջավ բարձին։
- ընկնել, դեպի ցած տարածվել ◆ Վարագույրն իջավ:
- կախվել, կախված դրություն ունենալ, դեպի ցած հակվել ◆ Ու բեղերը։ - Երկու դեղին, ոլորած, երկու խուրձ հրեղեն, որ, ծանր իջնելով կզակի վրա, նրան տալիս էին «քաջի» համարում։ Եղիշե Չարենց
- բարձրությունը նվազել՝ փոքրանալ ◆ Սավառնակը մի փոքր իջավ:
- գետնին նստել, վայրէջք կատարել ◆ Ուղղաթիռն իջավ հրապարակը։
- ձայնի աստիճանը ցածրանալ ◆ Նրա ձայնը միանգամից իջավ:
- նվազել, պակասել ◆ Ջերմությունն իջել է: Կա մի արև անեզրական, որ չի իջնում ու մարում Եղիշե Չարենց
- թուլանալ, փոքրանալ ◆ Ճնշումն իջել է:
- մեղմանալ ◆ Բարկությունն իջնել:
- իջևանել, մի տեղ մնալ ◆ Հյուրերը նրա տանն են իջել:
- կանգ առնել, ճանապարհորդությունը դադարեցնել ◆ Սևանում իջանք և մի ժամի չափ ման եկանք։
- ստորանալ, անարգ վիճակի հասնել ◆ Ինչպե՞ս կարող է մարդ այդքան իջնել:
- բախվել, խփվել, հարվածվել ◆ Շերեփն իջավ ճակատին։
- տեղալ ◆ Ձյունն իջնում է ու նստում ծառերի ճյուղերին, գետնին, ամեն տեղ։
- վերևից դեպի ցած հոսել ◆ Այդտեղ գետը համեմատաբար հանդարտ է իջնում:
- մակերևույթը ցածրանալ, նստել ◆ Սևանը շատ է իջել:
- (թղթախաղ) խաղաթուղթը սեղանի վրա դնել՝ բացել, վեր գալ
- որոշ գումար հատկացնել՝ տալ ◆ Ամեն մեկը տասը ռուբլի է իջել:
- թեքությամբ՝ զառիվայր ճանապարհով դեպի ցած շարժվել՝ գնալ՝ գալ ◆ Քանաքեռի խճուղով դանդաղ իջնում էր մեքենան։
- օդի վերին շերտերից դեպի ցած թռչել ◆ Ցին ու ագռավ իջան ամպից, ագահ սիրտը լափեցին։ (Ավետիք Իսահակյան)
- ընկնել, թափվել ◆ Տերևները դալուկ, դեղին իջնեն: (Ավետիք Իսահակյան)
- փոքրանալ, ծավալը նվազել, ուռածությունն անցնել ◆ Փորն իջել է:
- նստել, վայր գալով թառել ◆ Արագիլն իջավ բարդի ծառին։
- որևէ մակերեսի վրա մի բան գոյանալ ◆ Դեմքին կնճիռներ են իջել:
- էժանանալ, գինը պակասել ◆ Ապրանքների գներն իջել են:
- ժամանակավոր բնակության տեղ գրավել, իջևան՝ կացարան սարքել ◆ Նրա մի կողմը թուրք սարվորն է իջնում իր բինեն զարկում, մյուս կողմը՝ հայը։ Հովհաննես Թումանյան
- բնակություն հաստատել, բնակավայր դարձնել ◆ Այստեղ են իջել մեր նախահայրերը, այստեղ են մեր հայրերի, պապերի, նախապապերի գերեզմանները, այստեղից մենք ու՞ր գնանք, - այսպես պատասխանեց կաթողիկոսը բռնակալին։
- հետզհետե բարձրությունը նվազել ◆ Սևանից Երևան բարձրությունը ծովի մակերևույթից աստիճանաբար իջնում է մինչև հազար մետր։
- թեքություն՝ վայրէջք կազմել ◆ Զառիվայրերն երկու կողմից իջնելով, ձորի խորության մեջ հանդիպում են իրար։ Հովհաննես Թումանյան
- դեպի ցած տանել, զառիվայրով՝ թեքությամբ՝ վայրէջքով ձգվել ◆ Այդտեղ ճանապարհն իջնում է դեպի ձորը։
- հյուսիսից դեպի հարավ գնալ՝ ուղղվել՝ գրոհել՝ ձգվել ◆ Ոչ թե ենթադրում, այլ հաստատապես համոզված եմ, որ Գերմանիան իջնելու է Բալկանները Վահագն Դավթյան
- հարվածել, խփել, հարված հասցնել ◆ Մեջքին՝ գլխին իջնել:
- ամառանոցից ետ գալ ◆ Սար գնացողները իջել են արդեն։
- մաքրվել, վերանալ, դուրս գալ ◆ Շորին թանաք է քսվել ու չի իջնում:
- վատանալ, ցածրանալ, ընկնել (որակը, կարևորությունը, մակարդակը և այլն) ◆ Գիտական մակարդակն իջել է:
- նվազել, թուլանալ, խստությունը՝ լրջությունը պակասել ◆ Պահանջկոտությունը բոլորովին իջել է:
- գործածվում է պարզապես գնալ կամ գալ, անցնել մեկի մոտ նշանակությամբ, եթե գալու կամ գնալու տեղը ավելի ցածր է, քան եկողի կամ գնացողի տեղը ◆ Քանաքեռում է ապրում, բայց ամեն օր իջնում է ինձ մոտ։
- (փխբ․) գալ, այցելել ◆ Իջե՜ք, իջե՜ք երազներ։ Լևոն Շանթ
- վերադասից ստորադասին ուղարկվել՝ հղվել ◆ Վարչությունից նոր կարգադրություն է իջել:
- տարածվել, փռվել, ընկնել, պատել ◆ Գիշերը, խոր, իջել է վար… Մութը իջավ համատարած։ Եղիշե Չարենց
- համակել, պատել, տոգորել ◆ Իջել է իմ սրտի վրա գարմանալի հանգստություն։ Եղիշե Չարենց
- հեռանալ, դադարել, վերանալ ◆ Ժպիտը երեսից չի իջնում:
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- ցած գալ, վար գալ, ցած գնալ
- ցածանալ, նստել, կքել, խեչել, (հնց․)գճվել, զնստել
- նստել, ներս ընկնել, ներս տալ, (գվռ․)՝ խժկել, խժկոտել, խճկել
- պակասել, ընկնել, նվազել, ցածանալ, մեղմանալ, հանդարտել
- էժանանալ զեղչվել, գինը պակասել
- տե՛ս խորանալ
- տե՛ս ընկղմվել, սուզվել
- տե՛ս ընկնել, հենվել
- տե՛ս խոնարհվել, ստորանալ, նվաստանալ
- տե՛ս թուլանալ, փոքրանալ
- տե՛ս կախվել, հակվել
- նստել, վայրէջք կատարել
- տե՛ս իջևանել, մնալ
- տե՛ս բախվել, խփվել
- տե՛ս տեղալ
- տե՛ս նստել, ծանծաղել
- հոսել
- տե՛ս խաղալ, վեր գալ
- տե՛ս թափվել, ընկնել
- տե՛ս փոքրանալ
- տե՛ս բնակվել, ապրել
- տե՛ս հարվածել, խփել
- տե՛ս մաքրվել, վերանալ
- տե՛ս վատանալ, ցածրանալ, ընկնել
- տե՛ս նվազել, թուլանալ
- տե՛ս գալ, գնալ
- տե՛ս այցելել
- տե՛ս հղվել
- տե՛ս տարածվել, պատել
- տե՛ս համակել
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Խոնարհում | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։