խոր

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χɔɾ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խոր

վանկեր՝ խոր 

Ստուգաբանություն

< хор < հուն. choros խմբակային պար

Գոյական

1. (երժշտ․) երգչախումբ՝ երգիչների՝ երգչական խումբ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Աշոտ Հայրապետյան, Օտար բառերի բառարան («Նաիրի» հրատարակչություն), Երևան, «հեղինակային հրատարակություն», 2011 — 643 էջ։

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *khoro-` *(s)kerd- «կտրել» արմատից, որտեղից՝ հայերեն քերել, քորել. մերձավոր իմաստների համար հմմտ. հին իսլանդերեն skar «քարթ, կտրվածք, անցք, ծակ», skor «քարթ, ճեղք», հին սլավոներեն *červo «որովայն, փոր, արգանդ»։

1. 1․ Խոր։ 2․ Հոր։ ◆ Քառասուն գազ խոր փորեցին։ Սասնա ծռեր
2. Նոր Ջուղա՝ Մեծ՝ չթրծած կարաս՝ մեեջը ալյուր պահելու համար։ ◆ Մեր խորերի ալյուրը խնախամվել ա (ՎՏՍ) ։
3. Կաքավաբերդ՝ Քիչ։ ◆ Մին խոր ալ ալուր յէռիմ։ (Հակոբ Մանանդյան)

Ածական

1. մեծ խորություն ունեցող ◆ Խոր լիճ՝ գետ։
2. մակերեսից դեպի խորքը՝ դեպի ցած ձգվող՝ զգալի փոս կազմող, խորունկ ◆ Խոր կնճիռ։ Խոր աման։ Խոր ակոս։ Խոր ցել։
3. հորիզոնական գծով դեպի հեռուները ձգվող, հորիզոնականորեն մեծ տարածություն գրավող՝ տեսանելի սահման չունեցող ◆ Խոր անտառ՝ թավուտ։
4. խորքում՝ մեծ խորության վրա գտնվող՝ տարածված ◆ Խլեց կաղնին խոր արմատից (Ավետիք Իսահակյան)
5. հաստ շերտ կազմող, մինչև գետինը՝ հատակը մեծ հաստություն՝ բարձրություն ունեցող ◆ Ձյան խոր շերտ։ Դեզի խոր հիմքից մինչև գագաթը 8 մետր է։
6. (փխբ․) ազդեցությամբ՝ նշանակությամբ՝ պատճառած հուզմունքով՝ ապրումներով նշանակալից, ուժգին, ծանր, մեծ, սաստիկ ◆ Խոր վիշտ՝ տագնապ՝ կորուստ։
7. (փխբ․) թանձր, խտացած, անթափանցելի ◆ Խոր խավար՝ տգիտություն՝ անհայտություն։
8. (փխբ․) ըստ ժամանակի բավականաչափ անցած՝ անցկացրած՝ տևած, զգալիորեն առաջացած ◆ Խոր ծերություն։ Խոր աշուն՝ ձմեռ՝ գիշեր։
9. (փխբ․) ծանրակշիռ բովանդակություն՝ իմաստ ունեցող ◆ Խոր միտք՝ դատողություն։
10. (փխբ․) խորամիտ, խորաթափանց, զգացմունքներով ու խոհերով հարուստ ◆ Խոր մարդ։ Այնքան անեղծ ու խորն ես դու։ Եղիշե Չարենց
11. (փխբ․) սերտ, ամուր ◆ Խոր կապ՝ բարեկամություն։
12. (փխբ․) լրջորեն մտածված՝ կշռադատված ◆ Խոր հաշիվներ։
13. հեռվից կամ մի բանի խորքից եկող՝ լսվող՝ տարածվող ◆ Լսվում էր անտառից եկող խոր թնդյունը։
14. (փխբ․) կրծքի խորքից եկող կամ մինչև կրծքի խորքը տարածվող ◆ Խոր շնչառություն։
15. (փխբ․) հոգուց՝ էությունից բխող, մեծ զգացմունքներ՝ հույզեր արտահայտող՝ պարունակող ◆ Խոր հառաչ՝ հոգոց։
16. (փխբ․) էական, կարևոր նշանակություն ունեցող ◆ Խոր շարժառիթ։ Խոր հակասություն։
17. (փխբ․) ոչնչով չխանգարվող՝ չխախտվող, անվրդով ◆ Խոր քուն։ Խոր՝ լռություն՝ անդորր։
18. (փխբ․) արտահայտիչ, խելացիություն արտահայտող ◆ Խոր հայացք՝ աչքեր։
19. (փխբ․) հաստատուն, ամուր, անխախտ ◆ Խմբակայնության ախտը այնքան դեռ խորն Է նստած Եղիշե Չարենց
20. (փխբ․) վաղնջական, վաղուցվա, ըստ ժամանակի հեռավոր ◆ Խոր հնության՝ հնադար՝ միջնադար։

Գոյական

1. խորք ◆ Կդադրիմ ծխելե իմ հին բազկաթոռիս խորը: Մատթեոս Զարիֆյան
2. խորություն, խոր տեղ ◆ Մեր առջևը՝ խորեր, ձորեր, թումբ ու քար։ (Ալեքսանդր Պուշկին)

Հոմանիշներ

1. խորունկ, խորին, խորախոր, խորահատակ, (փխբ․), անտակ, անհատակ, (հնց․), խորագնա, խորագնաց, խորընկա
2. տե՛ս ծանր, մեծ, սաստիկ

Արտահայտություններ

• Խոր հոքի , Հմշ․ Խնայող, տնտեսող։ ◆ Շադ խոր հոքի մամ ա (Ձ)։

1. խոր արմատ գցել՝ ձգել - ամուր խոր կերպով արմատավորվել
2. խոր գլուխ տալ - խոնարհաբար գլուխ տալ, գլուխը խոնարհելով ողջունել հրաժեշտ տալ և այլն
3. խոր գցել
   1. փոս գցել, փոսացել,
   2. փոսը՝ խոռոչը խորացնել
4. խոր ընկնել
   1. փոս ընկնել, փոս գոյանալ
   2. խոռոչի փոսի մեջ խոր կերպով թաղվել (աչքերի մասին)
5. խոր խորանալ - փոս՝ գերեզման մտնել, գետինը մտնել, մեռնել
6. խոր ձայն - կրծքային ձայն
7. խոր նստել - արմատավորվել, բուն դնել, ամրանալ
8. խոր տպագրություն (տպգր․) - տպագրության տեսակներից մեկը, որի ժամանակ ֆորմայի տպագրող տարրերը խորացած են
9. խոր քուն(ը) մտնել - մեռնել
10. խոր քնով քնել - մեռնել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ deep, profound գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ глубокий, глубоко վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ջրբաշյան Է․Մ․, Մախչանյան Հ․Մ․, Գրականագիտական բառարան (2-րդ լրաց․ և վերամշ․ հրատ․) (Լույս), Երևան, 1980 — 352 էջ։
• Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
• Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։