հետ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [hɛt]

վանկեր՝ հետ 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *pedo- «ոտք» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն padá- «քայլ», ավեստերեն pāδəm «հետք, հետ», լատիներեն peda «հետք», հին իսլանդերեն fet «քայլ», խեթերեն pedan:

հետ 1

Դասական ուղղագրութեամբ՝ հետ

Կապ

1. միասնություն, ընկերակցություն՝ միասին, համատեղ նշանակությամբ ◆ Գայանեն ընկերուհու հետ գնաց համերգ։
2. գործողության փոխադարձություն՝ միմյանց՝ իրար միջև նշանակությամբ ◆ Նա այլևս չուզեց կնոջ հետ վիճել։ (Գարեգին Սևունց)
3. երկուստեք անջատում՝ խզում՝ մեկից կամ իրարից՝ միմյանցից, փոխադարձ նշանակությամբ ◆ Վճռել էր… կտրել իր հարաբերությունները Մարությանների հետ: (Նար-Դոս)
4. վերաբերություն՝ նկատմամբ նշանակությամբ ◆ Փոքրի հետ՝ փոքր, մեծի հետ՝ մեծ։ ◆ Քեզ հետ այսուհետ շատ խիստ կվարվեմ։ (Նար-Դոս)
5. կողմնակցություն՝ համաձայնություն՝ մեկի կողմը նշանակությամբ ◆ Մեզ հետ է ամբողջ առաջադեմ մարդկությունը, մեզ հետ է արդարությունը։ (Սովետական Հայաստան)
6. տարբեր գործողությունների միաժամանակություն՝ զուգադիպություն՝ զուգընթաց, միաժամանակ նշանակությամբ, (գործածվում է մեծ մասամբ՝ միասին, միաժամանակ բառերի հավելադրությամբ) ◆ Կեռասի հասնելու հետ մոշի թփերը պճնվում են ճերմակ ծաղիկներով։ Սերո Խանզադյան ◆ Հակասությունների սրվելու հետ միաժամանակ ուժեղանում է նաև ռազմական մեքենայի լարումը։
7. արտահայտում է տրականով անուղղակի խնդրի հարաբերություն՝ տեսնվել, հանդիպել, ծանոթանալ, տեսակցել և այլ բայերի հետ ◆ Ծանոթանալ մեկի հետ: ◆ Տեսնվել մեկի հետ:
8. արտահայտում է զիջման հարաբերություն՝ չնայած, հանդերձ նշանակությամբ (գործածվում է առավելապես՝ միասին, միաժամանակ բառերի հավելադրությամբ) ◆ Այս բոլորի հետ միասին գործարանը դեռևս չի կարողացել վերացնել առաքումների ձգձգումները։
9. (խսկց․) ցույց է տալիս սահման՝ տեղ, որից մի բան զատվում՝ անջատվում՝ սկիզբ է առնում ◆ Արմունկից հետ թևը կտրեց։ Ստեփան Մալխասյանց
10. ցույց է տալիս այն անձը, որին դիմում են ◆ Քեզ հետ եմ։

Մակբայ

1. (գվռ․) անգամ ◆ Քանի՞ հետ ասեմ։
2. տե՛ս հետո

Հոմանիշներ

1. միասին, համատեղ
2. միմյանց
3. զուգնթաց, միաժամանակ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ with գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ вместе (ru) ‎(vmeste) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

հետ 2

Դասական ուղղագրութեամբ՝ յետ

Կապ

1. տե՛ս ետ
2. տե՛ս հետո

Հոմանիշներ

1. տե՛ս հետո

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ обратно (ru) ‎(obratno), назад (ru) ‎(nazad), вспять (ru) ‎(vspjatʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Արտահայտություններ

1. հետ ածել - տե՛ս հետապնդել
2. հետ անել
   1. տե՛ս արձակել
   2. տե՛ս վերադարձնել
   3. տե՛ս շրջել
   4. տե՛ս վանել
   5. տե՛ս դնել
   6. տե՛ս հրել
3. հետ առնել
   1. տե՛ս հրաժարվել (1)
   2. տե՛ս վերցնել(2), վերադարձնել
4. հետ բերել
   1. տե՛ս վերադարձնել
   2. տե՛ս փսխել
5. հետ գալ - տե՛ս վերադառնալ
6. հետ գնալ
   1. տե՛ս հետադիմել
   2. տե՛ս վերադառնալ
7. հետ գնել - տե՛ս գրավաթափել
8. հետ գցել
   1. տե՛ս հետաձգել
   2. տե՛ս ուշացնել
   3. տե՛ս տնտեսել (1)
9. հետ դառնալ - տե՛ս վերադառնալ
10. հետ դարձնել
    1. տե՛ս վերադարձնել
    2. տե՛ս շրջել
    3. տե՛ս վերականգնել
11. հետ դնել
    1. տե՛ս պահել, տնտեսել, խնայել
    2. տե՛ս ծածկել
    3. տե՛ս առանձնացնել
12. տե՛ս հետ եկած - փորձված, ճարպիկ
13. հետ ընկած
    1. տե՛ս աննշան, երկրորդական
    2. տե՛ս հետամնաց
14. հետ ընկնել
    1. տե՛ս ուշանալ (1)
    2. տե՛ս սերվել
    3. տե՛ս ընկողմանել
15. հետ թողնել
    1. տե՛ս մոռանալ
    2. տե՛ս առաջացնել
16. հետ լինել
    1. մի բանով զբաղված լինել
    2. տե՛ս ուշանալ (1)
17. հետ կանգնել, հետ կենալ - տե՛ս հրաժարվել (1)
18. հետ ձգել
    1. տե՛ս ուշացնել
    2. տե՛ս տնտեսել (1)
19. հետ մղել
    1. տե՛ս հեռացնել (1), վանել, քշել
20. հետ մղվել - տե՛ս քշվել, վանվել
21. հետ մնալ
    1. տե՛ս հեռանալ
    2. տե՛ս ուշանալ (1)
22. հետ պահել
    1. տե՛ս կանգնեցնել (6), կասեցնել
    2. տե՛ս հարկել
23. հետ վարժվել - տե՛ս ապավարժվել
24. հետ վերցնել - տե՛ս խլել, վերցնել (2)
25. հետ տալ
    1. տե՛ս վերադարձնել
    2. տե՛ս փսխել
    3. տե՛ս փորել
26. հետ տանել
    1. տե՛ս բացել
    2. տե՛ս վերադարձնել
27. հետ ուղարկել - տե՛ս վերադարձնել (1)
28. հետ քաշել
    1. տե՛ս բացել
    2. տե՛ս նահանջել
29. հետ քաշվել - տե՛ս նահանջել (1)
30. հետ քշել - տե՛ս հեռացնել (1), վանել
31. հետը լինել - տե՛ս կենակցել
32. հետ(ն) ընկնել
    1. մեկի հետ գործ ունենալ, հարաբերության մեջ մտնել
    2. թշնամանալ, վատ հարաբերությունների մեջ լինել
    3. տե՛ս հալածել (1)
33. հետը չունենալ - տե՛ս թշնամանալ
34. հետը ունենալ (առավել. չունենալ) - մեկի հետ լավ լինել՝ լավ վերաբերվել
35. հետ դարձ (ռազմ․) - տեղում հետ դառնալու՝ շրջվելու հրաման

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։