Jump to content

ոտք

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

«ոտք» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Գոյական


ոտքեր

Դասական ուղղագրութեամբ՝


վանկեր՝ ոտք 

  1. մարդկանց և թռչունների երկու ստորին վերջավորություններից և կենդանիների չորս վերջավորություններից յուրաքանչյուրը
  2. ոտքի թաթը
  3. սրունք, ոտքի մի մասը, ծնկներից միչև թաթը ◆ Չարխաքաշ ոտքեր ունես
  4. կահույքի, սարածների, մեքենայի և այլնի ներքին հենարաններից յուրաքանչյուրը
  5. ծաղկի, սունկի և այլնի ցողունը (փխբ․)
  6. փայտե հարմարանք, որով կարգավորում են ջրաղացի դոխից քարի անցքը թափվող հացահատիկի հոսքը, ալյուրը գերմակ կամ խոշոր դարձնելու համար
  7. հրաղենի շնիկ, հրահան
  8. սանդուղքի աստիճան, մատ
  9. քայլ, քայլափոխ
  10. քայլվածքի արագություն
  11. մի քայլաչափ տարածություն
  12. նվագ, հեղ, մի անգամ գնալ գալը
  13. մեկ ոտքի երկարությունը որպես չափի միավոր, ոտնաչափ
  14. չափական տողի որոշակի քանակությամբ վանկերից կազմվածկրկնվող ռիթմիկ միավոր (տղչփ.)
  15. ստորոտ, որևէ բանի ներքևի, ստորոտին, ցածին մասը ◆ սանդուղքի, լեռան ոտք
  16. պառկած մարդու (քնածի, հիվանդի, ննջեցյալի) ոտքերի կողմը
  17. մահճակալի, թախտի և այլնի այն մասը, որտեղ ոտքերն են լինում, ոտնակողմ
  18. կարի մեքենայի լեզվակը, որը կարելիս իջեցվում է կտուցի վրա
  19. խոշոր ու մանր եղջերավոր մորթված անասունների ոտքերը, խաշի համար, ինչպես և, եփված խաշը
  20. ոտնաման, կոշիկ (գվռ.)

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. ոտ (կզմխս․), աք, աթուր (հնց․)
  2. տե՛ս ոտնաթաթ
  3. տե՛ս սրունք
  4. տե՛ս հրահան, ձգան, շնիկ
  5. տե՛ս սանդղամատ
  6. տե՛ս քայլ, քայլափող
  7. տե՛ս ոտքաչափ
  8. տե՛ս քայլաչափ
  9. հեղ, նվազ (մի անգամ գնալ-գալը)
  10. տե՛ս երթևեկ
  11. վանկ
  12. տե՛ս սպորտ
  13. տե՛ս ոտնահետք, հետք
  14. տե՛ս բազրոտն
  15. տե՛ս կոշիկ, ոտնաման
  16. տե՛ս ջաղացի ոտ

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. ոտք բարձացնել - իշխելու, տիրելու ձգտել
  2. ոտք գցել - քայլողի կամ վազողի առջևից ոտքը դեմ տալ կամ ետևի կրունկին խփել, վար գցելու նպատակով
  3. ոտք դնել -
    1. մի տեղ գնալ, լինել, հաճախել
    2. թևակոխել
  4. ոտք դնել մի հողի վրա - մտնել, մուտք գործել
  5. ոտք դնելու տեղ լինել - ոտնատեղ լինել, մտնելու, տեղափոխվելու, կանգնելու տեղ լինել
  6. ոտք ելնել - քայլել սկսել
  7. ոտք թակել, ծեծել - հաճախ գնալ-գալ
  8. ոտք կոխել -
    1. ոտք դնել
    2. թևակոխել
  9. ոտք հանել - տե՛ս ոտքի հանել
  10. ոտք մեկնել մեկի հետ - մեկին հավասար պահանջներ, ծախսեր, շռայլություններ և այլն անել, մեկի չափով, չափվել
  11. ոտք վերցնել -
    1. քայլել, շառժվել, ընթանալ սկսել
    2. քայլերն արագացնել
    3. ըմբոստանալ, ընդվզել
  12. ոտքը բարի է - գալուստը բարեգուշակ է
  13. ոտքը բերել մեկի - մեկի մոտ բերել, ներկայացնել
  14. ոտքը գալ մեկի -
    1. մեկի մոտ գալ, ներկայանալ
    2. այցելել
    3. մեկի ոտքենը ընկնել, մի բանի աղերսելով, հայցելով ստորանալ
  15. ոտքը դուրս դնել տեղից - մի տեղից դուրս գալ, բացակայել
  16. ոտքը (ոտքից) թեթև -
    1. արագաշարժ, թեթևաշարժ
    2. նույնն է` ոտքը բարի
  17. ոտքը (ոտքերն) ընկնել մեկի -
    1. թախանձագին մդրել, աղերսել
    2. մեկի հովհանավորությանը, բարյացակամությանը, բարեհաճությանը դիմել
    3. ստորաքարշություն անել, սողալ մեկի առաջ
  18. ոտքը (ոտքերը) լիզել մեկի -
    1. մեկին աղաչել-պաղատել
    2. մեկի առջև ստորքաշություն անել, սողալոտքը խաղաղ լինել, խաղաղվել - երթևուկությունը դադարել
  19. ոտքը կյանքից այն կողմ, դենը դնել -
    1. շունչը փչել
    2. ուծակորույս լինել, ուշքը կորցնել
  20. ոտքը կտրել մի տեղից -
    1. գնալ-գալը դադարեցնել, այլևս չհաճախել, չայցելել
    2. մեկին միտեղ գնալ-գալ չթողնել, գալը, այցելելը, հաճախելը դադարեցնել
  21. ոտքը (ոտքերը) կտրվել հողից, գետնից - գետնից պոկվել, կտրվել, օդ բարձրանալ
  22. ոտքը ծանր -
    1. դանդաղաշարժ
    2. գալուստը չարագուշակ
    3. հղի
  23. ոտքը ծանրացնել - քայլելը դանդաղեցնել
  24. ոտքը կախ գցել - մեկնումը ուշացնել, դիտավորյալ կերպով հապաղել
  25. ոտքը կապել -
    1. որևէ տեղ գնալու, իր արարքների մեջ ազատ լինելու հնարավորությունը զրկել, կաշկանդել
    2. ամուսնացնել
  26. ոտքը ոտքի առաջ դնել -
    1. քայլ գցել, անել, մի քայլ անել
    2. հազիվ տեղից շարժվել, քայլել, հազիվ կարողանալ քայլել
  27. ոտքը ոտքին կամ ոտքով գցել - նստած ժամանալ մի ոտքը մյուսի վրա դնելով կախել
  28. ոտքը պարզել մեկի հետ - նույնն է՝ ոտքը մեկնել մեկի հետ
  29. ոտքը տեղ բռնել - նույնն է՝ ոտքին պաղ անել
  30. ոտքը տրորել - մեկի շահերին, ինքնասիրությանը դիպչել, մեկի քեֆին դիպչել
  31. ոտքը փոխել - շարժվել, քայլ անել
  32. ոտքը քաշ գցել - նույնն է՝ ոտքը կաղ գցել
  33. ոտքը փուշ մտնել - փորձանքի հանդիպել, ձախորդության հանդիպել
  34. ոտքը քարին առնել, դիպչել - արգելքի, անհաջողության հանդիպել
  35. ոտքի -
    1. ոտքի կանգնելու հրաման
    2. ոտքի վրա, կանգուն, կանգնած վիճակում
    3. առանց պառկելու կամ նկատելի հիվանդություն ունենալ
  36. ոտքի ելնել -
    1. ընկած տեղից կանգնել, բարձրանալ
    2. նեղ վիճակից դուրս գալ, դրությունը լավանալ
    3. առողջանալ, առողջանալով վեր կենալ տեղից
    4. նստած կամ պառկած տեղի բարձրանալ, ոտքի կանգնել
    5. ընդվզել, ըմբոստանալ
    6. պայքարի ելնել, կռվի ելնռլ, պատերազմի համար ի միջ հավաքել
    7. պաշտպանվելու, դիմադրեկլու պատրաստ լինել
  37. ոտքի թռչել - ցատկելով ոտքի կանգնել
  38. ոտքի կանգնել -
    1. նույնն է՝ ոտքի ելնել
    2. հոտնկայս հարգանք արտահայտել
  39. ոտքի կանգնեցնել -
    1. նեղ տեղից դուրս բերել, վիճակը, դրությունը լավացնել
    2. առողջացնել, ապաքինել
    3. ըմբոստացնել, ապստամբեցնել
    4. համախմբվել մի բանի համար, որոշ նպատակի համար (պաշտպանվելու, դիմադրելու և այլն)
  40. ոտքի կոխան անել -
    1. ոտնակոխ անել, ոտնատակ անել
    2. տիրել, տիրապետել, իրեն ենթարկել
  41. ոտքի հանել - նույնն է՝ ոտքի կանգնեցնել
  42. ոտքի վրա -
    1. կանգնած վիճակում, առանց նստելու կամ պառկելու
    2. իսկույն, անմիջապես
    3. հապշտապ, հապճեպ, փութկոտորեն, առանց հարկ եղած ուշադրության, մի կերպ
  43. ոտքի վրա լինել - իրարանցման, խուճապի մեջ լինել
  44. ոտքի վրա հալվել, մեռնել, չորանալ - առանց նկատելի հիվանդության և առանց անկողին ընկնելու հյուծվել, սմքել, մեռնել
  45. ոտքի տակ առնել -
    1. ոտնակոխ անել, կոխատել
    2. ոտնահարել
    3. շրջել, ման տալ
  46. ոտքի տակ գնալ -
    1. ոտնակոխ լինել
    2. փչանալ
    3. կորչել
  47. ոտքի տակ հող ունենալ -
    1. ոտնատակ տալ, ոտքի տակ գցելով ծեծել
    2. կոխոտել, կոխոտելով տրորել, փչացնել
    3. ոտնահարել
    4. ծրջել, ման գալ
  48. ոտքի տակ(ը) փորել - դավ նյութել, չարիք նյութել
  49. ոտքի տակի հողը խախուտ է - դրությունը խախուտ, անհասկանալի է
  50. ոտքի տակի հողին էլ արժանի չլինել - անհամնկման ցածր լինել, չափազանց անարժան լինել
  51. ոտքի տակը սառույց, սապոն դնել - որոգայթ լարել, ոտքի տակը փոս փորել
  52. ոտքի(ն) տեղ անել - մի տեղ ամրանալ, հաստատվել
  53. ոտքի տակին կրակ վառվել - անհանգիստ, տագնապահար լինել
  54. ոտքը գետնից կտրվել - չափազանց ուրախ լինել (առավել. չնախատեսված հաջողությունից)
  55. ոտքերը երկարել, երկարացնել - նույնն է՝ ոտքերը ընկնել
  56. ոտքերը (ոտքերին) հինա դնել -
    1. մի տեղ գնալուց, այցելելուց դադարել
    2. տեղից չշարժվել, ոչ մի տեղ չգնալ
  57. ոտքերը ձգել - տե՛ս ոտքերը մեկնել
  58. ոտքերը մեկնել - մեռնել
  59. ոտքերը ջուր մաղվել, սև ջուր իջնել - երկար կնգնելուց սաստիկ հոգնել
  60. ոտքերը սառը ջրում մնալ - խաբվել
  61. ոտքերը տնկել - սատկել
  62. ոտքից գլուխ - նույնն է՝ ոտքից–գլուխ
  63. ոտքից գլուխ չափել - վերից վար նայել, չափել, հայացքով վերից վար տնտղել
  64. ոտքերի տակ առնել - նույնն է՝ ոտքի տակ առնել
  65. մի ոտքը գերեզմանում լինել - չափազանց ծեր, զառամյալ կամ մահամերձ, անհուսալի հիվանդ լինել
  66. երկու ոտքը մի կոշիկի, մաշիկի մեջ դնել - իր ասածի վրա պնդել, անզիջող լինել
  67. երկու ոտքով թակարդն ընկնել - սաստիկ խափվել, փորձանքի մեջ ընկնել, չարաչար սխալվել, խափվել, տուժել
  68. ոտք առնել - տե՛ս քայլել
  69. ոտք գցել (մեկի հետ) - տե՛ս հավակնել, համարձակվել, հանդգնել
  70. ոտք երկարացնել -
    1. տե՛ս համարձակվել, հանդգնել
    2. չափվել
  71. ոտք լիզել -
    1. տե՛ս ստորանալ
    2. քծնել, շողոքորթել
    3. աղաչել, պաղատել
  72. ոտքձգել -
    1. տե՛ս գլորվել, տապալել
    2. խոչընդոտել, խանգարել
    3. դիմանալ
  73. ոտք տալ -
    1. տե՛ս գլորել, տապալել
    2. խանգարել, խոչընդոտել
  74. ոտքը ամուր դնել -
    1. տե՛ս համառել, պնդել
    2. դիմադրել
  75. ոտքը բաց - տե՛ս փորալուծ
  76. ոտքը բռնել - տե՛ս բամբասել
  77. ոտքը գետին խփել - տե՛ս բարկանալ, զայրանալ
  78. ոտքը գլխին դնել - տե՛ս ներկայանալ, այցելել
  79. ոտ(ք)ը գնալ -
    1. տե՛ս ներկայանալ
    2. աղաչել
    3. փորլուծել
  80. ոտքը գցել (մի տեղ) - տե՛ս գնալ, այցելել, հանդիպել
  81. ոտքը դուրս պրծնել - տե՛ս սայթաքել
  82. ոտքը ընկնել -
    1. տե՛ս աղաչել, պաղատել
    2. չոքել
  83. ոտքը թեթև -
    1. տե՛ս արագաշարժ
    2. բարյացակամ
    3. անբարոյական
  84. ոտքը թեթևացնել - տե՛ս պոռնկանալ, լրբանալ
  85. ոտքը խերով - տե՛ս բարի
  86. ոտքը ծուռ դնել - տե՛ս սխալվել, շեղվել
  87. ոտ(ք)ը կենալ - տե՛ս կանգնել
  88. ոտքը կոխոլ -
    1. տե՛ս մտնել
    2. նեղել
  89. ոտքը կրծել - տե՛ս բամբասել
  90. ոտքը հանդարտվել - տե՛ս դադարել
  91. ոտքը հետ պահել - տե՛ս հրաժավել
  92. ոտքը ձախ կոխել - տե՛ս սխալվել, շեղվել
  93. ոտքը մեկի կապետից մեկնել - տե՛ս դիպչել
  94. ոտքը շատ բարձր դնել - տե՛ս մեծամտել, գոռոզանալ
  95. ոտքը շեմքից դուրս դնել -
    1. տե՛ս վռնդել, քշել
    2. ելնել
  96. ոտքը պագնե, ոտքը պաչել -
    1. տե՛ս ստորանալ
    2. աղաչել, պաղատել
  97. ոտքը պահել -
    1. տե՛ս դանդաղել, ուշացնել
    2. երկմտել
    3. սպասել
    4. ոտքը պինդ դնել, ոտքը պնդացնել, ոտքը պնդել
    5. տե՛ս համառել, պնդել
    6. դիմադրել
    7. հաստատվել, ամրանալ
  98. ոտքը ջուր անել, խմել - տե՛ս հարգել, մեծարել
  99. ոտքը սլկվել -
    1. տե՛ս ձախողվել
    2. խեղճանալ, նեղվել
  100. ոտքը վերին թարեքին դնել -
    1. տե՛ս համառել, պնդել
    2. դիմադրել
  101. վերին տափից կտրել -
    1. տե՛ս քայլել
    2. հեռացնել
  102. ոտքը տուն գցել - տե՛ս մտնել
  103. ոտքի աման - տե՛ս ոտնաման
  104. ոտքի իջնել - տե՛ս համոզվել
  105. ոտքի ջաֆեն քաշել - տե՛ս հատուցել
  106. ոտքի վարձ - տե՛ս ճանապարհածախս
  107. ոտ(ք)ին անել - տե՛ս շարժվել, քայլել, ընթանալ
  108. ոտքին ձեռքին ընկնել - տե՛ս ձեռնարկել
  109. ոտքին պոչին անել - տե՛ս խուսափել
  110. ոտքին տեղ անել -
    1. տե՛ս տեղավորել
    2. հաստատվել
    3. տեղավորվել
  111. ոտքից թեթև - տե՛ս արագաշարժ, արագագնաց
  112. ոտքից ձեռքից ընկած - տե՛ս անկարող, անզո, տկար, զառամյալ
  113. ոտքից զգլուխ, ոտքով գլխով - տե՛ս ամբողջապես, ամբողջովին
  114. ոտքով գլխով աղաչել - տե՛ս թախանձել պաղատել
  115. ոտքով գնալ (մեկի) -
    1. տե՛ս նմանվել
    2. լսել, անսալ
  116. ոտքով ձեռքով անել -
    1. տե՛ս հասկացնել
    2. կանչել
  117. ոտքով տալ -
    1. տե՛ս հարվածել, խփել
    2. արհամարհել
  118. ոտքերն ամպոտ - տե՛ս անմեղ, անսխալական
  119. ոտքերը բաց անել -
    1. տե՛ս արագացնել
    2. քայլել
  120. ոտքերը բացվել - տե՛ս քայլել
  121. ոտքերը գետնին զարկել, ոտքերը գետնին զարնել - տե՛ս բարկանալ, զայրանալ
  122. ոտքերը գետնին կպնել - տե՛ս ապշել, զարմանալ
  123. ոտքերը գետմնից կտրվել - տե՛ս ուրախանա, ցնծալ
  124. ոտքերը գետնով(ը) տալ - տե՛ս բարկանալ զայրանալ
  125. ոտքերը դող ընկնել - տե՛ս վախենալ, սարսափել
  126. ոտ(ք)երը թրջել - տե՛ս կոնծել, խմել, շնորհավորել
  127. ոտքերը լվանալ, խմել - տե՛ս հարգել, մեծարել
  128. ոտքերը շծանրացնել, ոտքերը կախ անել -
    1. տե՛ս հապաղել
    2. սպասել
  129. ոտքերը կոտրվել - տե՛ս հոգնել
  130. ոտքերը համբուրել -
    1. տե՛ս ստորանալ
    2. աղաչել, պաղատել
    3. քծնել, շողոքորթել
  131. ոտքերը հողից կտրվել - տե՛ս քայլել
  132. ոտքերը տափից կտրել - տե՛ս հեծնել
  133. ոտքերը տնկել, ոտքերը ցցել, ոտքերը փռել - տե՛ս մեռնել, սատկել
  134. ոտքերը փոխել - տե՛ս քայլել, ընթանալ
  135. ոտքերը քարեքար տալ -
    1. տե՛ս թափառել
    2. տանջվել, չարչարվել
  136. ոտքերը քարշ տալ - տե՛ս քայլել
  137. ոտքերը քշտել - տե՛ս պատրաստվել
  138. ոտքերը քոր գալ -
    1. տե՛ս ճամփորդել
    2. պարել
  139. ոտքերին մեռնել -
    1. տե՛ս զոհաբերվել
    2. զոհաբերել
    3. ոտքերին փարվել
    4. տե՛ս աղաչել, պաղատել
    5. ստորանալ
  140. ոտքերի տակ դնել - տե՛ս ենթարկել, հնազենդեցնել
  141. ոտքրի տակ ընկնել -
    1. տե՛ս խանգարել
    2. կոխոտվել, տրորվել
  142. ոտքերի տակ հողը այրվել, ոտքերի տակ հողը տատանվել -
    1. տե՛ս անկայունանալ
    2. կասկածել
  143. ոտքերի տակ տալ -
    1. տե՛ս կոխոտել, տրորել
    2. փչացնել
    3. անպատվել
  144. ոտքերի տակ փոս փորել, ոտքերի տակ փորել - տե՛ս տավել
  145. ոտքերի տակից կրակ թափել - տե՛ս վազել

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Աղբյուրներ

[խմբագրել]
  • Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։
Ստացված է «https://hy.wiktionary.org/w/index.php?title=ոտք&oldid=1715409» էջից